Page 76 - kpi21595
P. 76
การพัฒนากรอบคำถามสำหรับการศึกษาเชิงคุณภาพครั้งนี้ เริ่มต้นจากการพิจารณาวัตถุประสงค์ของ
การวิจัยทั้ง 2 ประการเป็นหลัก ซึ่งประกอบด้วย 1) การศึกษาความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับพลเมืองที่เข้าร่วม
โครงการปฏิบัติการเสริมสร้างพลังพลเมืองในพื้นที่บูรณาการ และ 2) เพื่อศึกษาเงื่อนไขปัจจัยที่ส่งเสริมหรือ
ขัดขวางต่อการสร้างความเป็นพลเมืองในระดับพื้นที่ โดยผู้วิจัยจะกำหนด “คำถามหลัก” จากประเด็นสำคัญที่
วัตถุประสงค์การวิจัยแต่ละข้อต้องการทราบ จากนั้นจะกำหนด “คำถามรอง” ที่สามารถตอบการเปลี่ยนแปลง
ตามกรอบของคำถามหลักได้ เมื่อได้คำถามรองแล้วผู้วิจัยจะแปลงคำถามรองให้เป็นภาษาพูดเพื่อใช้เป็นแนว
“คำถามในการสัมภาษณ์” ตลอดจนเพื่อพัฒนาเป็นแนวทางในการจัดสนทนากลุ่มต่อไป โดยผู้วิจัยจะเพิ่มเติม
ประเด็นเรื่องหลักฐานเชิงประจักษ์ที่บางคำถามสามารถเชื่อมโยงไปถึงหลักฐานดังกล่าวได้เอาไว้ด้วยเพื่อเป็น
แนวทางสำหรับการสำรวจเอกสารหลักฐานที่เกี่ยวข้อง จากวิธีการพัฒนากรอบคำถามสำหรับการศึกษา
เชิงคุณภาพข้างต้นจะทำให้วิธีการเก็บข้อมูลทั้ง 3 รูปแบบมีแนวทางการพัฒนาเครื่องมือสำหรับเก็บข้อมูล
ในพื้นที่อย่างชัดเจนและสามารถนำมาวิเคราะห์ร่วมกันต่อไปได้
ในส่วนของคำถามหลักและคำถามรองที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นจากวัตถุประสงค์ในการวิจัยทั้ง 2 ข้อ มีดังนี้
1) คำถามหลักที่พัฒนาขึ้นเพื่อตอบวัตถุประสงค์ข้อที่ 1 เรื่องความเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมือง
ในส่วนนี้ประเด็นหลักคือ “ความเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมือง” ซึ่งจากกรอบการวิจัยแบ่งความเปลี่ยนแปลง
ความเป็นพลเมืองออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ๆคือ “พลเมืองตระหนักรู้” ซึ่งต้องมีการเปลี่ยนแปลงในเรื่องของ
ความรู้ ความสนใจ ความเข้าใจต่อหลักประชาธิปไตย และมีความมั่นใจในตนเอง และ “พลเมืองกระตือรือร้น”
ซึ่งต้องมีความเปลี่ยนแปลงเรื่องการมีพฤติกรรมหรือมีการแสดงออกซึ่งความเป็นพลเมืองทางสังคมและทางการ
เมือง ดังนั้น คำถามหลักที่กำหนดขึ้นตามวัตถุประสงค์ข้อที่ 1 จึงเน้นไปที่ความเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมือง
ทั้ง 2 ประเภทที่เกิดขึ้นกับประชากรระดับต่างๆตั้งแต่แกนนำพลเมือง ประชากรในอำเภอนำร่อง ตำบลที่มี
ปฏิบัติการเสริมสร้างพลังพลเมืองโดยแกนนำพลเมือง และการเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองในระดับอำเภอ
โดยมีคำถามอยู่ว่า “อำเภอนำร่อง/ตำบลในอำเภอนำร่อง/แกนนำของอำเภอนำร่อง/ประชากรในอำเภอนำร่อง
(ซึ่งคัดเลือกมาจากค่าสถิติจำนวนอย่างน้อย 3 แห่ง) มีการเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองอะไรบ้าง” ตามนิยาม
ความเป็นพลเมืองตระหนักรู้และพลเมืองกระตือรือร้นข้างต้น
จากคำถามหลักข้างต้น นำมาสู่คำถามรองในเรื่องของความเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองที่เกิดขึ้นกับ
อำเภอนำร่อง/ตำบลในอำเภอนำร่อง/แกนนำของอำเภอนำร่อง/ประชากรในอำเภอนำร่องแตกต่างกันออกไป
แต่ยังคงสอดคล้องกับคำถามหลัก ดังนี้ ในส่วนของอำเภอนำร่องและตำบลในอำเภอนำร่อง คำถามรองที่
ชี้ให้เห็นความเปลี่ยนแปลงความเป็นพลเมืองตามกรอบคำถามหลัก มีอาทิ เรื่องความสนใจในการผลักดัน
สนับสนุนโครงการ/นโยบายเพื่อส่งเสริม สิทธิ เสรีภาพ หน้าที่ ความรับผิดชอบ และศักยภาพ ของคนในชุมชน
ในระดับอำเภอ ระหว่างปี 2559-2561 ในระดับอำเภอ/ตำบล มีการบรรจุโครงการในลักษณะดังกล่าวใน
แผนพัฒนาอำเภอหรือข้อบัญญัติท้องถิ่นหรือไม่ องค์การปกครองส่วนท้องถิ่นมีความสนใจหรือมีการผลักดัน
ข้อเสนอเชิงนโยบายเกี่ยวกับโครงการในลักษณะดังกล่าวต่ออำเภอหรือจังหวัดบ้างหรือไม่ เป็นต้น ขณะที่ด้าน
แกนนำพลเมืองและประชากรในอำเภอนำร่องนั้น คำถามรองตามกรอบของคำถามหลักที่สำคัญคือ การที่มี
ความรู้เกี่ยวกับหลักการประชาธิปไตยและการมีส่วนร่วมทางการเมืองของพลเมือง การตระหนักในศักยภาพ
65
