Page 76 - 21736_Fulltext
P. 76
55
ค. ระบบเครือญาติ
จากงานวิจัยกรณีการจัดการความขัดแย้งของกลุ่มชาติพันธุ์ภาคเหนือโดยระบบคน
กลาง ทำให้ทราบว่า กลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ จะมีลักษณะความเป็นเครือญาติที่แตกต่างกันออกไป มีทั้ง
ลักษณะที่เน้นเฉพาะความสัมพันธ์ตามระบบตระกูลแซ่ เช่น ม้ง เมี่ยน ลีซอ คือเน้นเฉพาะญาติพี่น้อง
ของตน ขณะที่บางกลุ่มเช่น ลาหู่เน้นว่าทุกคนในหมู่บ้านเป็นพี่น้องกันทุกคน ทำให้ลักษณะและผล
ของการแก้ไขปัญหามีความแตกต่างกันออกไป ถ้ากลุ่มชาติพันธุ์ที่เน้นความเป็นตระกูลแซ่ การ
แก้ปัญหาจะเน้นไปที่ผู้นำตระกูลแต่ละตระกูลเข้ามามีส่วนร่วม แต่ถ้ากลุ่มชาติพันธุ์ที่เน้นว่าทุกคนใน
หมู่บ้านเป็นพี่น้องกันหมด การแก้ปัญหาจะเน้นการรวมศูนย์ไว้ที่ผู้นำหมู่บ้าน ผู้นำที่เป็นทางการใน
หมู่บ้านที่มีความเข้าใจธรรมชาติดังกล่าว ก็มักจะเชิญผู้อาวุโสของแต่ละตระกูลเข้ามาร่วมแก้ไขปัญหา
ดังนั้น การแก้ปัญหาความขัดแย้งของกลุ่มชาติพันธุ์โดยเฉพาะในกลุ่มชาติพันธุ์เดียวกันมักจะประสบ
ความสำเร็จ ด้วยความเป็นเครือญาติเดียวกันมีเชื้อสายเดียวกัน เมื่อผู้อาวุโสจากตระกูลเดียวกันไกล่
เกลี่ยเรื่องก็จะยุติลงได้ รวมถึงกรณีของระบบเจ้าโคตร ในภูมิปัญญาอีสานที่คนที่มาจากโคตรหรือ
ตระกูลเดียวกันก็มีแนวโน้มที่จะฟังผู้อาวุโสประจำตระกูลของตน ที่เรียกว่า “พูดแล้วแล้ว” (อุดม บัว
ศรี, 2546) นอกจากที่กล่าวมา ยังมีกรณีความขัดแย้งระหว่างชาวมุสลิมด้วยกันที่ฟ้องร้องมาที่ศาล
จังหวัดมีนบุรี หลายครั้งผู้พิพากษาก็จะขอให้ผู้ประนีประนอมที่เป็นมุสลิมด้วยกันทำหน้าที่ในการไกล่
เกลี่ยและเรื่องก็มักจะยุติลงได้ด้วยดี
5. ทรัพยากรที่เพียงพอ
ทรัพยากรที่เพียงพอ หมายรวมถึงงบประมาณ วัสดุอุปกรณ์ บุคคลและสถานที่ กรณี
ผ่าตัดต้อกระจกติดเชื้อ ใช้เกณฑ์มาตรา 41 ของพระราชบัญญัติหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.
2545 จ่ายเงินช่วยเหลือให้กับผู้รับบริการที่ได้รับความเสียหาย จากการใช้บริการในสถานพยาบาล
สำหรับคนที่ไม่เข้าเกณฑ์ดังกล่าวหรือถ้ามีปัญหาเงินชดเชยไม่เพียงพอได้ใช้เงินกองทุนของ
โรงพยาบาลศูนย์ขอนแก่น เงินช่วยเหลือเยียวยาให้กับผู้เสียหายทำให้ช่วยเหลือคนไข้ได้ในระดับหนึ่ง
ทำให้ปัญหาลุล่วงไปได้ กล่าวได้ว่าเป็น “การไกล่เกลี่ยแบบไร้รอยต่อ” มีทรัพยากรที่เพียงพอไม่ให้เป็น
อุปสรรคในกระบวนการไกล่เกลี่ยโดยคนกลาง สำหรับการไกล่เกลี่ยคนกลางระหว่างบริษัท IRPC กับ
ชุมชนรอบๆ โรงงาน มีคนกลางคือ ศ.นพ.วันชัย วัฒนศัพท์และทีมงานเข้าไปช่วยดำเนินกระบวนการ
โดยมีงบประมาณที่เพียงพอในการเยียวยาชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากการทำประมงได้ลำบากขึ้น
ดังนั้น ทรัพยากรที่เพียงพอจึงเป็นสิ่งที่มีความสำคัญเช่นกัน ในกรณีความขัดแย้งชุมชนแพรกหนาม
แดงระหว่างชาวบ้านฝั่งน้ำจืดกับน้ำเค็มที่มีอาชีพทำนากับเลี้ยงกุ้ง แกนนำชาวบ้านทั้ง 2 ฝั่งน้ำ ได้รับ
การสนับสนุนงบประมาณจาก สกว.ในการศึกษาวิจัยเชิงปฏิบัติการ ทำให้มีงบประมาณในการ
ขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาในชุมชนได้ลุล่วง ในการไกล่เกลี่ยในศาลยุติธรรมที่ใช้กันแพร่หลายทั่ว
