Page 17 - kpiebook62001

นั้นจะต้องท าเช่นไร และยังมีปัจจัยส าคัญอื่น ๆ ใดที่ส่งผลต่อผลของนโยบายสวัสดิการในภาพรวมต่อการลดความเหลื่อม

ล้ า

(1) นัยยะของรูปแบบสวัสดิการต่อการลดความเหลื่อมล ้า

ระบบสวัสดิการในประเทศต่าง ๆ ทั่วโลกแท้จริงแล้วมักจะเกิดจากการผสมผสานนโยบายสวัสดิการในรูปแบบที่

แตกต่างกัน ประเทศต่าง ๆ อาจเพียงแค่เลือกเน้นนโยบายรูปแบบใดแบบหนึ่งเป็นหลัก รูปแบบของนโยบายสวัสดิการที่

แตกต่างกันประกอบไปด้วย
 นโยบายสวัสดิการแบบถ้วนหน้า (universal welfare) นโยบายสวัสดิการในรูปแบบนี้เป็นการให้บริการ

กับประชาชนทุกคน ส าหรับประเทศพัฒนาแล้ว นโยบายลักษณะนี้มักจะพัฒนาต่อมาจากฐานแนวคิดเรื่องสิทธิและ

พลเมือง (rights and citizenship) โดยจะมองว่าประชาชนที่เป็นพลเมืองของประเทศนั้นควรจะมีสิทธิจะได้รับบริการ
พื้นฐานใดบ้าง เช่น การรักษาพยาบาลและการศึกษา (Mkandawire, 2005) ตัวอย่างประเทศที่เน้นใช้นโยบายสวัสดิการ

แบบถ้วนหน้าคือกลุ่มประเทศสแกนดิเนเวีย ซึ่งมักจะถูกกล่าวขานในฐานะตัวอย่างของรัฐสวัสดิการที่เน้นความเท่าเทียม

ส าหรับประเทศก าลังพัฒนา อาจมีการน าเอานโยบายสวัสดิการแบบถ้วนหน้ามาใช้บางส่วน เช่น การใช้นโยบาย
สวัสดิการรักษาพยาบาลฟรีของประเทศไทย หรืออาจน ามาใช้แค่กับคนบางกลุ่ม เช่น การให้สิทธิด้านสวัสดิการกับกลุ่ม

ข้าราชการ

 นโยบายสวัสดิการแบบเจาะจงที่คนจน (poverty targeting) นโยบายสวัสดิการแบบเจาะจงไปที่คนจน
ถูกให้ความส าคัญมากขึ้นด้วยเพราะข้อวิพากษ์ต่อความสิ้นเปลืองของนโยบายสวัสดิการแบบถ้วนหน้า รวมไปถึงข้อ

วิพากษ์ที่ว่าการให้สวัสดิการแบบถ้วนหน้านั้นอาจไม่สามารถแก้ปัญหาความเหลือมล้ าได้อย่างมีประสิทธิภาพเท่ากับการ

ช่วยเหลือไปที่กลุ่มคนยากจนที่ต้องการสวัสดิการอย่างแท้จริง นอกจากประเทศก าลังพัฒนาที่มักจะเน้นนโยบายใน
ลักษณะนี้ ยังมีประเทศพัฒนาแล้วบางประเทศที่เน้นนโยบายสวัสดิการในรูปแบบนี้เช่นกัน เช่น สหราชอาณาจักร ด้วย

เพราะได้รับอิทธิพลจากการปรับรูปแบบนโยบายเศรษฐกิจให้ลดบทบาทของรัฐลง

 นโยบายสวัสดิการแบบอื่น ๆ เช่น นโยบายสวัสดิการที่เน้นสวัสดิการที่ให้กับกลุ่มแรงงาน เพื่อตอบ
เป้าหมายในการสร้างการจ้างงานรวมไปถึงเพิ่มศักยภาพให้กับแรงงานในการสร้างการเติบโตทางเศรษฐกิจ ตัวอย่าง

ประเทศพัฒนาแล้วที่เน้นแนวทางนี้ก็คือ เยอรมนี และ ญี่ปุ่น และนโยบายสวัสดิการในลักษณะที่เน้นการพัฒนา

กระบวนการผลิต เช่น นโยบายกองทุนที่ส่งเสริมการลงทุนและการพัฒนาศักยภาพของผู้ผลิตรายย่อย
คณะวิจัยจะมุ่งศึกษาว่าประเทศที่เน้นรูปแบบสวัสดิการที่แตกต่างกันนั้นมีประสบการณ์ในการลดความเหลื่อม

ล้ าแตกต่างกันไปอย่างไร โดยเฉพาะการเปรียบเทียบประเทศที่ใช้นโยบายสวัสดิการแบบถ้วนหน้ากับนโยบายสวัสดิการ

แบบเจาะจงที่คนจน นอกจากนี้จะวิเคราะห์เปรียบเทียบข้อดีข้อเสียของนโยบายสวัสดิการรูปแบบที่แตกต่างกันในการ
ลดความเหลื่อมล้ า การศึกษาส่วนนี้ไม่ใช่เพื่อหักล้างกับทิศทางการหันไปใช้นโยบายสวัสดิการแบบเฉพาะเจาะจงของ

ประเทศไทย แต่เพื่อให้เห็นดุลภาพที่เหมาะสมระหว่างนโยบายสวัสดิการรูปแบบต่าง ๆ ที่ประเทศไทยจะเลือกเป็น

แนวทางในภาพรวมได้

8