Page 223 - kpiebook65010

แนวทางและวิธีการวิเคราะห์
ผลกระทบทางสังคมในการตรากฎหมาย

ในเอกสารที่ไม่มีผลผลพันทางกฎหมายอันได้แก่ “แนวทางการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น
จากกฎหมาย” (RIA Guidelines) และ “คู่มือการจัดทำรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิด

ขึ้นจากกฎหมาย” (RIA Handbook) ด้วย ในขณะที่แนวทางและวิธีการวิเคราะห์ในประเทศ
325
อื่น ๆ นั้นมักเป็นแนวทางที่ไม่ได้กำหนดขึ้นในรูปของเอกสารที่มีผลผูกพันทางกฎหมายชัดเจนเช่น

ประเทศไทย ยกเว้นแต่เนเธอร์แลนด์ที่มีการวางหลักการกว้าง ๆ เกี่ยวกับการทำ RIA ในกฎหมาย
326
ลำดับรอง และนิวซีแลนด์ที่มีการกำหนดในกฎเกณฑ์เชิงแนะนำ (circular)
ความแตกต่างในแง่การมีฐานทางกฎหมายรองรับหรือไม่มากน้อยเพียงใดย่อมมี

ผลต่อความยืดหยุ่นและความมั่นคงแน่นอนของกฎเกณฑ์หรือแนวทางที่จะนำมาใช้ในการวิเคราะห์
ผลกระทบ เช่น หากไม่มีกฎหมายกำหนดกรอบเกี่ยวกับแนวทางและวิธีการวิเคราะห์ผลกระทบ

ก็ย่อมทำให้ขาดความแน่นอนว่าหลักเกณฑ์ในเรื่องดังกล่าวจะมีกรอบจำกัดเพียงใดแต่ก็อาจเป็น
ข้อดีในแง่ที่ทำให้หน่วยงานที่มีอำนาจกำหนดแนวทางและวิธีการสามารถกำหนดรายละเอียด
เรื่องดังกล่าวได้อย่างยืดหยุ่นโดยไม่ต้องพะวงว่าแนวทางและวิธีการนั้นจะขัดกับกรอบที่กฎหมาย

กำหนดหรือไม่ และสามารถปรับเปลี่ยนได้เมื่อปรากฏว่าแนวปฏิบัติที่เป็นอยู่ในบางเรื่องหรือ
ทั้งหมดไม่เหมาะสมต่อการทำ RIA อีกต่อไป

2. กฎเกณฑ์ประเภทที่อยู่ในบังคับต้องทำ RIA

หากพิจารณาจากวัตถุที่ถูกควบคุมโดยการทำ RIA จะพบว่ามีการกำหนดขอบเขต

ของกฎเกณฑ์ที่จะต้องทำ RIA ในลักษณะที่แตกต่างกันไป โดยกลุ่มแรกได้แก่กลุ่มที่มีการกำหนด
ให้ต้องทำ RIA สำหรับข้อเสนอทางกฎหมายและนโยบายทุกฉบับซึ่งเห็นได้จากกรณีของ
เนเธอร์แลนด์ กลุ่มที่สอง ได้แก่ กลุ่มที่กำหนดให้ต้องทำ RIA สำหรับข้อเสนอทางกฎหมายและ
327
นโยบายที่จะส่งผลกระทบอย่างมีระดับสำคัญ ซึ่งพิจารณาได้จากการดำเนินการใน EU และ
สหราชอาณาจักร กลุ่มที่สามได้แก่กลุ่มที่กำหนดให้ทำ RIA ในร่างกฎหมายและร่างกฎหมาย
328
ลำดับรองเฉพาะที่จะส่งผลกระทบอย่างสำคัญ หรือทุกฉบับเว้นแต่เข้าประเภทที่ได้รับยกเว้น
329
อันได้แก่ ไอร์แลนด์และนิวซีแลนด์ ในขณะที่ประเทศไทยอาจจัดกลุ่มให้อยู่กลุ่มที่สี่ได้แก่กลุ่มที่

325 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 2.1.2 ของบทที่ 2
326 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 4.3.1 และ 4.4.2 ของบทที่ 4

327 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 4.3.2 ของบทที่ 4
328 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 3.3.1 ของบทที่ 3 และหัวข้อ 4.1.1 ของบทที่ 4

329 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 4.2.1 และหัวข้อ 4.4.2 ของบทที่ 4

สถาบันพระปกเกล้า

211