Page 224 - kpiebook65010
P. 224
แนวทางและวิธีการวิเคราะห์
ผลกระทบทางสังคมในการตรากฎหมาย
กำหนดให้ต้องทำ RIA เฉพาะร่างกฎหมาย (เว้นแต่มีการออกกฎกระทรวงให้ทำ RIA กับกฎหมาย
ลำดับรองบางประเภทที่กำหนด) 330
ขอบเขตของกฎเกณฑ์ที่อยู่ภายใต้บังคับให้ต้องทำ RIA ย่อมมีผลต่อการวางแนวทาง
และวิธีการวิเคราะห์ผลกระทบได้เช่นกัน กล่าวคือหากมีการกำหนดให้ทำ RIA กับข้อเสนอ
ทางกฎหมายและนโยบายทุกประเภทอาจทำให้ข้อเสนอเหล่านั้นได้รับการตรวจสอบเบื้องต้นจาก
หน่วยงานผู้รับผิดชอบและมีกระบวนการมีส่วนร่วมของภาคสาธารณะเข้าไปตั้งแต่แรก อย่างไรก็ดี
หากกำหนดกรอบของกฎเกณฑ์เรื่องนี้กว้างขวางก็อาจสร้างภาระให้หน่วยงานผู้รับผิดชอบมาก
เกินไป ในขณะเดียวกันก็อาจทำให้หน่วยงานที่ทำหน้าที่วางแนวทางและวิธีการวิเคราะห์ผลกระทบ
จะต้องวางแนวทางอย่างกว้างเพื่อให้สามารถนำไปใช้กับข้อเสนอทางกฎหมายและนโยบาย
ทุกประเภท ซึ่งอาจมีความแตกต่างกันในทางเนื้อหาและกลไกการนำไปปฏิบัติ
3. มีการจำแนกประเภทร่างข้อเสนอทางกฎหมาย/นโยบายที่ต้องทำ RIA หรือไม่
(RIA screening)
ข้อพิจารณาประการนี้เกิดขึ้นเนื่องจากในหลายประเทศกำหนดให้มีการทำ RIA ทั้ง
ข้อเสนอทางกฎหมายและทางนโยบายโดยในส่วนของข้อเสนอทางกฎหมายนั้นอาจครอบคลุม
ทั้งข้อเสนอกฎหมายในระดับพระราชบัญญัติ (รัฐบัญญัติ) และกฎหมายลำดับรองซึ่งอาจเป็นไปได้
ว่าร่างกฎหมายลำดับรองหรือข้อเสนอทางนโยบายบางประเภทอาจไม่มีความจำเป็นต้องทำ RIA
จึงมีแนวปฏิบัติให้มีการกลั่นกรอง (screening) ร่างข้อเสนอทางกฎหมายและนโยบายที่อยู่ในข่าย
ต้องทำ RIA ตั้งแต่ต้น และโดยมากจะนำข้อพิจารณาเรื่อง “ระดับของผลกระทบที่น่าจะเกิดขึ้น”
มาเป็นข้อพิจารณาหลักในการกลั่นกรอง
หากพิจารณาข้อพิจารณาข้างต้นจะเห็นว่ากรณีของไทยมีการกำหนดการกลั่นกรอง
ในเชิงรูปแบบโดยบไม่ได้พิจารณาจากระดับผลกระทบที่น่าจะเกิดขึ้นและกำหนดรูปแบบ
การกลั่นกรองจากประเภทของข้อเสนอเรื่องดังกล่าวไว้ในกฎหมาย โดยข้อเสนอที่ทางนโยบายหรือ
กฎหมายลำดับรองไม่ต้องทำ RIA เลย เว้นแต่มีการออกกฎกระทรวงมากำหนดให้กฎหมายลำดับ
รองบางประเภทต้องทำ RIA ในขณะที่แนวทางของ EU สหราชอาณาจักรและนิวซีแลนด์กำหนด
331
เงื่อนไขการจำแนกร่างข้อเสนอที่จะต้องมีการกลั่นกรองประเภทร่างข้อเสนอ ซึ่งส่วนใหญ่จะทำ
RIA กับร่างข้อเสนอที่จะส่งผลกระทบอย่างสำคัญโดยไม่พิจารณาว่าเป็นข้อเสนอทางกฎหมาย
330 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 2.1.2 ของบทที่ 2
ดูรายละเอียดในหัวข้อ 2.1.2 ของบทที่ 2
331
สถาบันพระปกเกล้า
212
