Page 229 - kpiebook65010
P. 229
แนวทางและวิธีการวิเคราะห์
ผลกระทบทางสังคมในการตรากฎหมาย
ที่ไม่ได้กำหนดเรื่องนี้อย่างชัดเจนนัก โดยแนวทางของไทยกำหนดให้คำนวณต้นทุนและค่าใช้จ่าย
352
ในการปฏิบัติตามกฎหมาย 3 ปีแรก ในขณะที่นิวซีแลนด์มีการกำหนดไว้ทั้งต้นทุนทาง
งบประมาณที่หน่วยงานต้องแบกรับและต้นทุนในการปฏิบัติตามกฎระเบียบ ซึ่งจะเห็นว่า
353
ต้นทุนในส่วนของไทยนั้นเน้นให้คำนวณภาระทางงบประมาณต่อภาครัฐในขณะที่นิวซีแลนด์
ให้มีการพิจารณาต้นทุนที่จะเกิดขึ้นต่อภาคเอกชนด้วย ซึ่งในอนาคตหากหน่วยงานของรัฐไทย
มีความพร้อมที่จะคำนวณค่าใช้จ่ายในการปฏิบัติตามกฎหมายก็อาจกำหนดให้เงื่อนไขนี้เป็นเงื่อนไข
ที่มีความชัดเจนมากขึ้นได้เนื่องจากในปัจจุบันกำหนดใน RIA Handbook แต่เพียงให้มีการนำเสนอ
ผลกระทบต่อการดำรงชีวิตหรือการประกอบอาชีพของประชาชนหรือผลกระทบทางเศรษฐกิจ
ในภาพรวมเท่านั้น
11. มีการกำหนดสภาพบังคับหากไม่วิเคราะห์ตามแนวทางที่กำหนดหรือไม่
ข้อพิจารณาประการนี้เกิดขึ้นจากการที่กฎหมายไทยกำหนดให้ต้องมีการทำ RIA
และเสนอรายงาน RIA เพื่อเสนอไปพร้อมกับร่างกฎหมายสู่การพิจารณาของรัฐบาลและ
สภานิติบัญญัติ โดยไม่ได้กำหนดรายละเอียดเอาไว้ว่าหากไม่มีการดำเนินการตามขั้นตอน
ที่กฎหมายหรือแนวทางกำหนดไว้ ซึ่งอาจได้แก่ กรณีที่หนึ่ง ไม่มีการทำ RIA ประกอบร่างกฎหมาย
เลย กรณีที่สอง มีการทำ RIA แต่ดำเนินการไม่ครบถ้วนตามหลักเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด เช่น
ไม่จัดรับฟังความเห็นอย่างครบถ้วน หรือไม่วิเคราะห์ผลกระทบอย่างรอบด้านตามเงื่อนไข
ที่กฎหมายกำหนด หรือกรณีที่สาม มีการทำ RIA ตามหลักเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด แต่ไม่เป็นไป
ตามแนวทางที่กำหนดในเอกสารที่ไม่มีผลผูกพันทางกฎหมาย ซึ่งได้แก่ RIA Guidelines และ
RIA Handbook ทั้งสามกรณีนี้มีข้อที่น่าพิจารณาว่าการพิจารณาร่างกฎหมายที่ไม่มี RIA หรือ
กระบวนการทำไม่ชอบ จะมีสภาพบังคับใดหรือไม่ รวมทั้งบุคคลผู้ผู้มีส่วนได้เสียจะสามารถโต้แย้ง
ความไม่สมบูรณ์หรือไม่ชอบด้วยกฎหมายได้หรือไม่ซึ่งเป็นที่น่าเสียดายว่าจากการศึกษาแนวทาง
และกฎหมายในประเทศไทยและต่างประเทศจะพบว่าไม่มีการกำหนดรายละเอียดเรื่องนี้เอาไว้เลย
ซึ่งหากมีการกำหนดสภาพบังคับหรือผลของการปฏิบัติหรือไม่ปฏิบัติเอาไว้อย่างชัดเจนย่อมน่าจะมี
ส่วนช่วยให้เกิดการปฏิบัติตามเงื่อนไขทางกฎหมายหรือแนวทางที่กำหนดได้มากขึ้น
12. ข้อสังเกตอื่น ๆ ที่เป็นเอกลักษณ์
นอกเหนือจากข้อพิจารณาที่ได้กล่าวไปแล้วก่อนหน้านี้ ในภาพรวมอาจสรุปได้ว่า
352 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 2.3 ของบทที่ 2
353 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 4.4.3 ของบทที่ 4
สถาบันพระปกเกล้า
217
