Page 213 - kpiebook65020
P. 213
174
รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์
โครงการวิจัยเรื่อง “องค์ความรู้และเครื่องมือส าหรับการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย”
4) ผลการประเมินผลกระทบทางสังคม สามารถใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาขีด
ความสามารถเพื่อให้ประชาชนเข้ามามีส่วนร่วมในโครงการมากขึ้น
45
การประเมินผลกระทบทางสังคมต้องด าเนินการตามขั้นตอนดังต่อไปนี้
ขั้นตอนที่ 1 การก าหนดปัญหา (Problem definition) หรือระบุปัญหาที่องค์กรต้องการ
แก้ไข (Define Social Value Proposition)
1) เริ่มต้นจากการเขียนทฤษฎีการเปลี่ยนแปลง (Theory of change) เพื่อสร้าง
ความเชื่อมโยงระหว่างกิจกรรมที่องค์กรจะท ากับผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับกลุ่มเป้าหมาย (Target group)
ตัวอย่างเช่น ถ้าคนยากจนโดยเฉพาะสตรีมีโอกาสเข้าถึงแหล่งเงินกู้และบริการทางการเงินที่เหมาะสมกับพวก
เขาแล้วพวกเขาก็จะหลุดพ้นจากความยากจน
2) เขียนห่วงโซ่ผลลัพธ์ (Impact Value Chain) อธิบายว่าโครงการที่ท าต้องใช้อะไร
ท า จะท าอะไร กิจกรรมต่าง ๆ จะสร้างและน าไปสู่ผลผลิตที่วัดผลได้อย่างไร และผลผลิตต่าง ๆ จะก่อให้เกิด
การเปลี่ยนแปลงหรือผลลัพธ์ทางสังคมอย่างไร
ขั้นตอนที่ 2 การระบุผลลัพธ์ให้เป็นตัวเลข (Quantification) เป็นการเปลี่ยนแปลงผลลัพธ์ที่
เป็นนามธรรมให้เป็นค่าเชิงปริมาณโดยใช้ตัวชี้วัดทางสังคม (Social Indicators) ที่เลือกมาจากค่าที่บอกว่า
ผลลัพธ์เกิดขึ้นหรือไม่ และเกิดขึ้นเท่าไหร่ ซึ่งต้องชี้ให้เห็นความแตกต่างระหว่างจุดเริ่มต้นก่อนด าเนินโครงการ
กับพัฒนาการหลังจากโครงการด าเนินไประยะหนึ่งแล้ว และต้องวัดได้ เปลี่ยนแปลงได้ ใช้เปรียบเทียบข้าม
เวลาและองค์กรได้
ขั้นตอนที่ 3 การเก็บข้อมูลตัวชี้วัด (Data Collection) จากแหล่งต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
1) ระบบเก็บข้อมูลภายใน ใช้ส าหรับผลผลิตส าคัญเป็นหลัก เช่น ค่าใช้จ่ายที่ผู้ป่วย
ประหยัดได้
2) แหล่งข้อมูลภายนอก ใช้ส าหรับผลลัพธ์ในวงกว้างเป็นหลัก เช่น คุณภาพอากาศ
3) แบบส ารวจผู้มีส่วนได้เสีย (ส าหรับผลลัพธ์ต่อผู้มีส่วนได้เสียเป็นหลัก) ด้วยวิธีการ
ต่าง ๆเช่น การเชิญผู้มีส่วนได้เสียมารวมตัวกันและสอบถามพวกเขาโดยตรง หรือโทรศัพท์ถึงตัวแทนกลุ่มผู้มี
ส่วนได้เสียหลักและสอบถาม เป็นต้น
ทั้งนี้ หากน าการประเมินผลกระทบทางสังคมมาปรับใช้กับกระบวนการตรากฎหมาย การบังคับใช้
กฎหมาย การตีความกฎหมาย จะก่อให้เกิดประโยชน์ในแง่บวกต่อส่วนรวมเป็นอย่างมาก กล่าวคือ ในทาง
ปฏิบัติการตรากฎหมายหน่วยงานผู้รับผิดชอบกฎหมายแต่ละฉบับ จะตรากฎหมายโดยมีกรอบคิดว่าสังคมควร
จะต้องเป็นอย่างไร บางครั้งการตรากฎหมายกลับเกิดจากผลประโยชน์ทางการเมืองหรือการน าประสบการณ์
ของต่างประเทศ มาเป็นตัวตั้งต้นแต่ไม่ได้ค านึงว่ากฎหมายฉบับดังกล่าวเป็นไปตามความต้องการของสังคม
หรือไม่ ไม่ได้ค านึงถึงผลกระทบว่าเจ้าหน้าที่ที่น ากฎหมายไปบังคับใช้สามารถบังคับใช้กฎหมายได้จริงหรือไม่
45 Schoolofchangmakers, “สรุปกิจกรรมพัฒนาวัดผลลัพธ์ทางสังคม (SIA Workshop,” (13 กรกฎาคม 2560). สืบค้น
เมื่อวันที่ 8 กันยายน 2563, จาก https://www.schoolofchangemakers.com/ knowledge /15788/
