Page 125 - kpi15428
P. 125
ชุมชนกับสิทธิ ในทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ชุมชนในการบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมปี พ.ศ.
2547 - พ.ศ.2548 พบว่าปัญหาการละเมิดสิทธิชุมชนโดยรัฐ คือ โครงการ
ของรัฐที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมขาดการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ
จากภาคประชาชนหรือโครงการของเอกชนได้รับอนุญาตจากรัฐเพื่อการ
เติบโตทางเศรษฐกิจ
กรณีตัวอย่างการให้ความสำคัญกับปัจเจกในการจัดการทรัพยากร
ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เช่น กรณีรัฐบาลประกาศนโยบายแปลงสินทรัพย์
เป็นทุนในปี พ.ศ.2546 ที่มีการให้เอกสารสิทธิ์แก่ชาวประมงเรียกว่า
“โฉนดทะเล” ให้กับชาวประมงรายละ 3-10 ไร่ โดยชาวประมงสามารถ
เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำได้ 5 ประเภทตามพันธะสัญญาและสามารถเปลี่ยนมือได้
หากประสบความล้มเหลวหรือขอถอนตัว ซึ่งเป็นที่น่ากลัวว่าหากชาวบ้าน
ที่ได้รับเอกสารสิทธิ์ไม่อาจต่อสู้กับทุนรายใหญ่ได้แล้ว ในท้ายที่สุดพวกเขา
ก็ต้องขายสิทธิในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำให้กับนายทุน ไม่ต่างจากการขายสิทธิ
ในที่ดินที่ถูกกว้านซื้อไปโดยนักลงทุน (ประภาส ปิ่นตบแต่ง และคณะ,
2549, น.64-65)
การสัมปทานคลองดาลัด จังหวัดพิษณุโลก ที่ทำให้เกิดผลกระทบ
ต่อน้ำที่ใช้อุปโภคบริโภคของประชาชน และผลประโยชน์จากการสัมปทาน
ส่วนใหญ่ตกเป็นของบริษัทเหมืองแร่มากกว่าผลประโยชน์โดยรวมของ
ประเทศ หรือในปี พ.ศ.2546 ผลจากนโยบายด้านพลังงานดังกล่าวส่งผลให้
เกิดแผนในการสร้างโรงงานไฟฟ้าเพิ่มขึ้นเป็นจำนวนมาก และเป็นแบบ
ผูกขาดเฉพาะภาครัฐและเอกชน ทำให้ธุรกิจพลังงานเป็นผู้ได้รับประโยชน์
สำหรับสาเหตุของปัญหาเหล่านี้ ได้แก่ การดำเนินนโยบายแบบ
รวมศูนย์ของรัฐ การไม่ยอมรับสิทธิที่มีอยู่ตามธรรมชาติของชุมชน และ
สภาพสังคมไทยที่เป็นระบบอุปถัมภ์
การกำหนดและดำเนินนโยบายด้านทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อมแบบรวมศูนย์ ดังเช่น ในปี พ.ศ.2546 รัฐบาลได้ประกาศ
117
