Page 151 - kpi15428
P. 151
ชุมชนกับสิทธิ ในทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
v แนวทางดำเนินนโยบายเกี่ยวกับสิทธิชุมชน
ในการจัดการทรัพยากรน้ำ
สถานการณ์การน้ำที่ผ่านมา ประเทศไทยนับว่าเป็นประเทศที่มี
ทรัพยากรน้ำในปริมาณที่เพียงพอแก่การอุปโภคบริโภค แต่ด้วยสภาพ
เศรษฐกิจและสังคมที่พัฒนาและขยายตัวอย่างต่อเนื่องได้ทำให้ความต้องการ
ใช้น้ำมีมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในภาคเกษตรกรรมของไทยมีการใช้น้ำ
ในการเพาะปลูกปริมาณมากเพื่อตอบสนองต่อการบริโภคทั้งภายในและ
ภายนอกประเทศ ขณะเดียวกันการจัดหาแหล่งน้ำทางเลือกอื่นๆ เช่น
การสร้างเขื่อนเพื่อกักเก็บน้ำ ก็เป็นสิ่งที่ชุมชนหรือเจ้าของที่ดิน ปฏิเสธที่จะ
ให้มีการดำเนินโครงการดังกล่าวในพื้นที่ของตน เพราะจะได้รับผลกระทบ
หลายอย่างทำให้สถานการณ์น้ำในปัจจุบันและอนาคตมีแนวโน้มเข้าขั้นวิกฤติ
จึงจำเป็นต้องมีแนวทางในการบริหารจัดการที่ทำให้เกิดประโยชน์แก่ส่วนรวม
และก่อผลกระทบในทางลบต่อผู้มีส่วนได้ส่วนเสียให้น้อยที่สุด (โสภารัตน์
จารุสมบัติ, 2551, หน้า25 – 27 อ้างใน ธีรพัฒน์ อังศุชวาล, 2555;
มิ่งสรรพ์ ขาวสะอาด และคณะ, 2544; สุจริต คุณธนกุลวงศ์, 2556 อ้างใน
คมชัดลึกออนไลน์, 2556)
หากพิจารณาเชิงเศรษฐกิจ สิทธิชุมชนได้รับการยอมรับในฐานะ
ผู้ผลิตระดับจุลภาพ แต่หากมองในมิติเศรษฐกิจระดับมหภาคแล้ว ความ
สำคัญของชุมชนจะไม่ได้รับความสำคัญเท่าภาคอุตสาหกรรมหรือภาค
การเกษตรขนาดใหญ่ อย่างไรก็ดี ปัจจุบันกรมทรัพยากรน้ำ กระทรวง
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กำลังผลักดันร่างพระราชบัญญัติ
ทรัพยากรน้ำ ซึ่งในบทบัญญัติหนึ่งมีสาระสำคัญระบุถึงคณะกรรมการ
นโยบายน้ำแห่งชาติ (กนช.) ที่มีองค์ประกอบจากภาครัฐและคณะกรรมการ
ลุ่มน้ำ โดยคณะกรรมการลุ่มน้ำนี้ ชุมชนอาจมีสิทธิได้เข้าไปมีส่วนร่วม
ในการบริหารจัดการ อย่างไรก็ดี หนทางการเข้าร่วมเป็นคณะกรรมการ
1
