Page 158 - kpi15428

ชุมชนกับสิทธิ ในทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

v แนวทางดำเนินนโยบายเกี่ยวกับสิทธิชุมชน
ในการจัดการทรัพยากรป่าไม้

สถานการณ์ป่าไม้โดยทั่วไปที่มีการพูดถึงในวงกว้างส่วนใหญ่เป็นเรื่อง
ของปริมาณหรือพื้นที่ของป่าไม้ในประเทศไทย ได้แก่ประเด็นพื้นที่ป่าไม้ใน
ประเทศไทยที่ลดลง พื้นที่ป่าที่ลดลงอย่างรวดเร็วตั้งแต่ช่วง พ.ศ.2516 – 2536
นับเป็นระยะเวลา 20 ปี พื้นที่ป่าของไทยลดลงจากเดิม 134.7 ล้านไร่

เหลือเพียง 83 ล้านไร่ ซึ่งลดลงไปถึง 51 ล้านไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 42
(กรมป่าไม้, 2010; มูลนิธิสืบนาคะเสถียร, 2013) นับจากปี พ.ศ.2538
พื้นที่ป่าไม้มีร้อยละ 25.62 ต่อมาอีก 10 ปี พ.ศ.2547 เพิ่มเป็นร้อยละ

32.66 และล่าสุดในปี พ.ศ.2551 เพิ่มเป็นร้อยละ 33.44 ของพื้นที่ทั้ง
ประเทศ (สำนักจัดการที่ดินป่าไม้, กรมป่าไม้, 2551 อ้างใน ชัยพงษ์
สำเนียง, 2012) แสดงให้เห็นว่าในระยะหลังได้มีความพยายามเพิ่มพื้นที่
ป่าไม้ในประเทศไทยมากขึ้น

การลดลงและการพยายามทำให้เพิ่มพื้นที่ป่าไม้ย่อมกระทบต่อ

สิทธิชุมชนทั้งที่อาศัยในป่าและดำรงชีวิตอยู่โดยพึ่งพิงทรัพยากรป่าไม้ด้วย
สถานการณ์ทรัพยากรป่าไม้ในประเทศไทยนับว่าได้รับกระทบจากสภาพ
แวดล้อมทั้งทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง เทคโนโลยี และสภาพแวดล้อม
ระหว่างประเทศ กล่าวคือ สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจทำให้ป่าไม้ถูกมอง
เป็นแหล่งผลิตไม้เพื่อการค้า นำมาซึ่งการสัมปทานป่าไม้ที่ส่งผลให้เกิดการ

ลดพื้นที่ป่าไม้อย่างรวดเร็ว จนกระทั่งมีการยกเลิกสัมปทานป่าไม้ใน
ปี พ.ศ.2532 (ชัยพงษ์ สำเนียง, 2012) การสัมปทานทำให้ชุมชนหมดสิทธิ
ในการเข้าไปใช้ประโยชน์จากป่าไม้เพราะป่าไม้ถูกโอนสิทธิให้กับเอกชนไป

แล้ว ขณะเดียวกัน ปัจจัยสภาพแวดล้อมทางสังคมเกิดการขยายประชากร
จำนวนมาก ความต้องการทรัพยากรจึงมีอัตราสูงส่งผลต่อการรุกล้ำพื้นที่ป่า
จากทั้งชุมชนเองและโดยรัฐ ซึ่งชุมชนบางชุมชนมีลักษณะเชื่อฟังรัฐทำให้
ต้องยอมปฏิบัติและถูกละเมิดสิทธิ ปัจจัยสภาพแวดล้อมทางการเมืองส่งผล

1 0