Page 24 - kpi15428

ชุมชนกับสิทธิ ในทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

อย่างไรก็ตาม ชุมชนในช่วงนี้นับว่ามีบทบาทมากเช่นกัน เช่น วีรกรรม

ชาวบ้านบางระจันในจังหวัดสิงห์บุรี และในช่วงปลายระยะนี้ศักดินาอ่อนตัว
ลงโดยเห็นได้จากมีความใกล้ชิดกันระหว่างพระเจ้าตากและประชาชน
(ศุภร บุนนาค, 2464-2517 อ้างใน ฉัตรทิพย์ นาถสุภา, 2548, น.104-107)

2. ช่วงลัทธิชาตินิยม (พ.ศ.2475 - 2500) ช่วงนี้ กล่าวได้ว่า
เป็นช่วงหลังการปฏิวัติ ซึ่งคณะราษฎรอาจต้องการปลุกระดมความเป็นชาติ

เพื่อนำมาแทนที่ความเป็นกษัตริย์ ประกอบกับช่วงนั้นเป็นช่วงสงคราม
รัฐบาลในช่วงนั้นจึงมุ่งมั่นในแนวคิดชาตินิยมเป็นอย่างมาก แนวคิดชุมชน
ในช่วงนี้จึงไม่ได้รับความสนใจและถูกลดความสำคัญ อย่างไรก็ตามแนวคิด
ชาตินิยมถือเป็นแนวคิดที่เลื่อนลอยเพราะไม่ได้ฝังรากลึกไปถึงระดับชุมชน

ที่เป็นรากฐานสังคมไทย (ฉัตรทิพย์ นาถสุภา, 2548, น.107-111)
3. ช่วงก่อร่างสร้างแนวคิดวัฒนธรรมชุมชน (พ.ศ.2500 - 2540)

มีบางช่วงในระหว่างนี้ที่แนวคิดทุนนิยมแผ่ขยายเข้ามา ดูได้จากการมี
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 1 ตั้งแต่ พ.ศ.2504 และ
มีการต่อสู้ทางอุดมการณ์กับพรรคคอมมิวนิสต์ที่แผ่ขยายไปยังชุมชนชนบท

จึงยังขาดพัฒนาการทางแนวคิดชุมชน จนกระทั่งประมาณปี พ.ศ.2520
ได้มีนักพัฒนาบางกลุ่มเข้าไปใช้ชีวิตอยู่ในชุมชน และรู้สึกได้ถึงความสำคัญ
ของชุมชน และพบว่าวัฒนธรรมชุมชนของไทยเป็นสิ่งที่ดีงามเพราะเป็น
วัฒนธรรมที่เอื้ออาทรซึ่งกันและกัน จึงต่างจากทุนนิยมที่มักมีการเอารัด
เอาเปรียบกัน ในช่วงนี้แนวคิดทุนนิยมมีอิทธิพลต่อชุมชน ทำให้การพัฒนา

ชุมชนมุ่งเน้นเศรษฐกิจมากเกินไปจนเกิดปัญหาทรัพยากร ชุมชนมีการ
บุกรุกพื้นที่ทรัพยากรทางธรรมชาติ ทรัพยากรส่วนใหญ่ตกเป็นของคน
บางกลุ่ม จากการเบียดเบียนทรัพยากรโดยเจ้าของทุนขนาดใหญ่ ทำให้ชาวบ้าน

ต่างพากันรุกล้ำที่ที่เป็นแหล่งทรัพยากรมากขึ้นเพื่อดำรงชีพ และประมาณ
พ.ศ.2520 คนหนุ่มสาวในชนบทพากันย้ายเข้าเมืองเพื่อขายแรงงาน
อย่างไรก็ตาม ช่วงปลายของยุคนี้ แนวคิดเกี่ยวกับชุมชนนี้ได้ถูกพัฒนาเป็น

1