Page 31 - kpi15428
P. 31
ชุมชนกับสิทธิ ในทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
หน่วยงานใดเป็นผู้บริหารจัดการแบบเบ็ดเสร็จ จึงถือเป็นระบบจัดการร่วม
ส่วนการใช้สิทธิในทรัพยากรธรรมชาติของท้องถิ่น จะสามารถใช้ได้เฉพาะ
สมาชิกที่ดูแลทรัพยากรนั้นๆ โดยที่การใช้ประโยชน์นั้นจะต้องไม่ก้าวก่าย
ไปยังสิทธิของผู้อื่น คือจะไม่มีการใช้สิทธิที่เกินขอบเขตที่ถูกกำหนดไว้
ยกเว้นเฉพาะผู้ที่ยังไม่มีความสามารถพอ เช่น คู่สมรสใหม่หรือผู้ที่ยากจน
อาจได้รับยกเว้นให้ใช้ทรัพยากรบางประเภทได้ แต่คนที่ร่ำรวยอยู่แล้วจะไม่
ได้รับอนุญาตให้ใช้ (ยศ สันตสมบัติ, 2546, น.89) ซึ่งการจัดการ
ทรัพยากรเหล่านี้ยังไม่อาจกำหนดหลักเกณฑ์ที่ชัดเจนตายตัวได้เพราะอาจ
ขัดต่อความเป็นชุมชนแต่ละพื้นที่
นอกจากนี้ มีผู้ตั้งข้อสงสัยเกี่ยวกับสิทธิของกลุ่ม (Group right/
collective right) ว่ามีความซับซ้อนเพราะสิทธิของบุคคลที่อยู่ในกลุ่มอาจไม่
สอดคล้องหรือถูกจำกัดสิทธิของตนเองโดยสิทธิของกลุ่มอีกชั้นหนึ่ง หาก
พิจารณาในมิติเสรีภาพแล้ว จะให้ความสำคัญกับสิทธิของบุคคลและความ
เป็นอิสระ และรัฐเสรีต่างก็ประกันอิสรภาพของพลเมืองว่าสามารถตัดสินใจ
เพื่อให้ตนเองมีชีวิตที่ดี ซึ่งอาจขัดต่อประเพณีบางอย่างของชุมชน
(Kymlicka, 2000, pp.13-15)
การบริหารจัดการทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อมโดยชุมชน
ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมนั้นมีขอบเขตที่กว้างขวาง เพราะ
เป็นทุกสิ่งทุกอย่างที่อยู่รอบตัวมนุษย์ แบ่งได้เป็นทรัพยากรธรรมชาติ ได้แก่
ทรัพยากรดินและการใช้ที่ดิน ทรัพยากรป่าไม้ ทรัพยากรน้ำ ทรัพยากรแร่
ทรัพยากรพลังงาน ทรัพยากรสิ่งแวดล้อมและชายฝั่ง กับอีกส่วนหนึ่ง คือ
สิ่งแวดล้อมที่จะเป็นประเด็นเกี่ยวกับมลพิษต่างๆ ได้แก่ มลพิษทางน้ำ
มลพิษทางอากาศและของเสีย มลพิษจากขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล มลพิษ
จากสารและของเสียอันตราย (โสภารัตน์ จารุสมบัติ, 2551, น.18-42)
