Page 180 - kpi20756
P. 180
180 การประชุมวิชาการ
สถาบันพระปกเกล้า ครั้งที่ 21
ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ สร้างคุณภาพประชาธิปไตย
เนื่องจากโอกาสที่ผลประโยชน์ของชนชั้นนำจะสูญเสียไปหลังการเปลี่ยนผ่านจะมีมาก (Boix,
2003)
งานอีกชิ้นสำคัญอีกชิ้นหนึ่งในกลุ่มนี้คืองานของดารอน อเซโมกลู และเจมส์ โรบินสัน
งานชิ้นนี้ทั้งสองได้ต่อยอดตรรกะที่ได้ขยายต่อจากงานของคุซเนตส์ดังที่ได้กล่าวไปแล้ว
โดยจำแนกสถานการณ์ความเหลื่อมล้ำเป็นสามลักษณะ ที่ตัวแสดงสำคัญสองกลุ่ม นั่นคือ
ชนชั้นนำ และมวลชนจะมีการตอบสนองในแนวทางที่แตกต่างกัน ในสถานการณ์ลักษณะแรก
กรณีประเทศเผด็จการอำนาจนิยมที่ไม่มีปัญหาความเหลื่อมล้ำ หรือมีปัญหาความเหลื่อมล้ำ
ในระดับที่ต่ำ ในกรณีนี้โอกาสเปลี่ยนเป็นประชาธิปไตยจะค่อนข้างน้อย เนื่องจากมวลชนไม่ได้
ถูกบีบคั้นจากปัญหาความเหลื่อมล้ำ ทำให้อาจจะขาดแรงจูงใจที่จะเรียกร้องทั้งประชาธิปไตย และ
นโยบายการกระจายทรัพยากร ในสถานการณ์ลักษณะที่สอง กรณีประเทศเผด็จการอำนาจนิยม
ที่มีปัญหาความเหลื่อมล้ำในระดับสูง ในกรณีดังกล่าวอเซโมกลู และโรบินสันมีมุมมองลักษณะ
เดียวกับบอร์ซ ที่มองว่าด้วยความต้องการรักษาผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจไม่ให้สั่นคลอน ชนชั้นนำ
จะทำทุกวิถีทางในการกดทับการเคลื่อนไหวเรียกร้องของมวลชนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทาง
การเมืองไปสู่ประชาธิปไตย ดังนั้นโอกาสของการเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตยจะมีค่อนข้างน้อย
กรณีที่โอกาสเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตยที่มากที่สุดคือกรณีที่ปัญหาความเหลื่อมล้ำอยู่ในระดับ
ปานกลาง ท่ามกลางบริบทดังกล่าวชนชั้นนำมีแนวโน้มจะมองว่าต้นทุนการปราบปรามประชาชน
ที่เรียกร้องประชาธิปไตยจะสูงกว่าต้นทุนของการดำเนินนโยบายกระจายทรัพยากร ขณะเดียวกัน
มวลชนจะมีแรงจูงใจในการเรียกร้องประชาธิปไตย เนื่องจากเล็งเห็นประโยชน์จากการกระจาย
ทรัพยากรหลังการเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตย (ดูตารางที่ 1)
ตารางที่ 2 การเปลี่ยนผ่านไปสู่ประชาธิปไตยภายใต้สถานการณ์ความเหลื่อมล้ำสามลักษณะ
ระดับความเหลื่อมล้ำ จุดยืนชนชั้นนำ จุดยืนมวลชน โอกาสเปลี่ยนผ่าน
สูง กดทับการเรียกร้องเพื่อปกป้อง เรียกร้องประชาธิปไตยเพื่อผล ต่ำ
ผลประโยชน์ที่เสียไปจากการ ประโยชน์จากการกระจาย
กระจายทรัพยากร ทรัพยากร
กลาง ประนีประนอมเนื่องจากต้นทุน เรียกร้องประชาธิปไตยเพื่อผล สูง
การกดทับมากกว่าต้นทุนการ ประโยชน์จากการกระจาย
กระจายทรัพยากร ทรัพยากร
ต่ำ รักษาสถานภาพ ไม่มีแรงจูงใจในการเรียกร้อง ต่ำ
ประชาธิปไตย
เอกสารประกอบการสัมมนากลุ่มย่อยที่ 3 จากเผด็จการอำนาจนิยมไปสู่ประชาธิปไตย นอกจากประเด็นดังกล่าวแล้วงานทั้งสองยังคง
ที่มา: ประมวลจาก (Acemoglu and Robinson, 2006)
ที่กล่าวมาเป็นการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความเหลื่อมล้ำกับโอกาสของการเปลี่ยนผ่าน
กล่าวถึงความสัมพันธ์ระหว่างความเหลื่อมล้ำ และการสร้างความมั่นคงและยั่งยืนให้กับ
ประชาธิปไตยอีกด้วย ในกรณีของประเทศประชาธิปไตยที่ประสบกับปัญหาความเหลื่อมล้ำ
