Page 62 - 21736_Fulltext
P. 62
41
6. ดำเนินการไกล่เกลี่ยขั้นสุดท้าย
การกำหนด “เส้นตาย”(Deadline) ที่ต้องมีการตกลงกันกระตุ้นให้เกิดข้อตกลงได้ดีขึ้น
เส้นตายถูกกำหนดโดยคนกลางและคู่กรณีร่วมกัน เส้นตายอาจกำหนดด้วยจำนวนครั้งของการประชุม
ว่าจะมีกี่ครั้ง แต่ถ้าจำเป็นเพื่อให้บรรลุเป้าหมายก็อาจใช้วิธีการขยายเวลาไปได้เพื่อให้คู่กรณีมีโอกาส
กลับไปทบทวน เมื่อคู่กรณีบรรลุข้อตกลงกันได้ ก็จะมาสู่การทำข้อตกลง มีทั้งที่ไม่เป็นทางการและ
เป็นทางการ อาจจะเป็นบันทึกข้อตกลง หรือสัญญาประนีประนอมยอมความ ก่อให้เกิดเป็นสัญญาที่
ผูกพันสามารถฟ้องร้องบังคับคดีได้ โดยมีข้อความที่ชัดเจนว่าแต่ละฝ่ายต้องทำอะไรบ้าง เช่น การ
ยินยอมชำระเงินคืนให้หมดภายในกี่เดือน เดือนละเท่าไหร่ พร้อมดอกเบี้ย เป็นต้น ลองนึกถึงกรณีที่
คนนอกมาอ่านข้อตกลง ควรเข้าใจได้ว่าสาระสำคัญคืออะไร แม้ว่าสัญญาปากเปล่าหรือด้วยวาจา
ยังคงมีการใช้อยู่ในการไกล่เกลี่ยในชุมชนหรือระบบภูมิปัญญาดั้งเดิม เช่น กลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ใน
ภาคเหนือ แต่ก็มีแนวโน้มที่นำมาสู่การทำบันทึกข้อตกลงกันอย่างเป็นทางการมากขึ้น (ชลัท ประเทือง
รัตนา, 2552) การทำข้อตกลงอย่างเป็นลายลักษณ์อักษรจึงมีความสำคัญและจำเป็น ดังคำกล่าวว่า
“หมึกที่จางๆ ดีกว่าความจำที่คมๆ” เพื่อเป็นหลักประกันในอนาคตกรณีที่ไม่ปฏิบัติตามข้อตกลง ใน
กรณีที่ตกลงกันไม่ได้ คนกลางควรฝากข้อคิดให้คู่กรณีไปคิดทบทวน คนกลางกล่าวขอบคุณคู่กรณีที่
สละเวลามาร่วมฟังและหาทางออกร่วมกัน มีหลายกรณีเมื่อถึงชั้นสืบพยานในศาลยุติธรรม คู่กรณี
สามารถตกลงกันได้ด้วยการไกล่เกลี่ยในชั้นสืบพยาน การไกล่เกลี่ยจึงมีประโยชน์ แม้ว่าจะผ่าน
ขั้นตอนไกล่เกลี่ยไปแล้วถึงขั้นตอนการพิจารณาของศาลยุติธรรม ยิ่งไปกว่านั้น ภายหลังจากที่ศาล
พิพากษาให้บังคับคดีจากจำเลยแล้ว ยังสามารถไกล่เกลี่ยกันได้ในชั้นของการบังคับคดีอีกด้วย
2.1.4.3 ภายหลังการไกล่เกลี่ยโดยคนกลาง
กิจกรรมที่แสดงถึงสัญลักษณ์ของการสิ้นสุดความขัดแย้งทำได้ในหลายๆ วิธี ไม่ว่าจะ
เป็น การดื่ม การทานอาหารร่วมกัน การปิดการไกล่เกลี่ยด้วยการสวดมนต์ถึงพระเจ้าในฮาวาย
สหรัฐอเมริกา การกินของไหว้บรรพบุรุษร่วมกันของกลุ่มชาติพันธุ์ภาคเหนือในไทย (เผ่าเมี่ยน) ผู้ไกล่
เกลี่ยไม่ได้หวังเพียงแต่ให้มีการจับมือกัน แต่ข้อตกลงไม่ได้รับการปฏิบัติ ดังที่เราเห็นในสังคมไทย
หลายๆ กรณีคู่กรณีจับมือกัน แต่ไม่มองหน้ากัน เพราะยังไม่ตกลงพร้อมใจจริงๆ การปฏิบัติตาม
ข้อตกลงในการแก้ไขปัญหาอย่างเป็นทางการ รวมถึงการนำข้อตกลงที่ได้ไปปฏิบัติ มีทั้งข้อตกลงที่
เบ็ดเสร็จในตัวเอง เช่น การจ่ายเงินค่าบ้านหรือรถให้แก่ธนาคาร และข้อตกลงที่ไม่เบ็ดเสร็จในตัวเอง
(ข้อตกลงที่เป็นส่วนขยายไม่ได้ตกลงกันไว้) ต้องดำเนินการอย่างต่อเนื่อง เช่น การเยี่ยมลูกของสามี
ภรรยา ไม่เบ็ดเสร็จในตัวเอง เพราะการไปเยี่ยมจะเกิดขึ้นไปอีกหลายปี ยังขึ้นอยู่กับความร่วมมือของ
อดีตสามีภรรยาคู่นี้ด้วย ดังนั้นในข้อตกลงควรต้องมีความชัดเจน ปฏิบัติได้ แต่ก็ต้องไม่ระบุไว้ชัด
เกินไปจนก่อให้เกิดปัญหาในทางปฏิบัติเช่นกัน สำหรับการติดตามผลอาจต้องเป็นบุคคลหรือคณะ
