Page 33 - kpiebook62001
P. 33
ที่มีในหมู่ประชากร ประเทศที่เน้นสวัสดิการแบบถ้วนหน้าเช่นประเทศในกลุ่มสแกนดิเนเวียนั้นก็มักจะมาพร้อม ๆ กับ
กฎเกณฑ์แบบเดียวในการดูแลและก ากับพลเมือง จนอาจกล่าวได้ว่าวิธีการดังกล่าวเป็นการน าเอามาตรฐานเดียวที่
ก าหนดโดยประชากรส่วนใหญ่มาใช้กับประชาชนส่วนที่เหลือที่อาจเป็นชนกลุ่มน้อย (Mkadawire, 2005) ส าหรับ
ประเทศก าลังพัฒนานั้น การใช้มาตรฐานเดียวกันกับประชากรทั้งหมดก็ถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่าละเลยความเป็นไปได้ที่
จะต้องมีนโยบายบางประการไว้ให้กับประชากรกลุ่มที่เสียเปรียบ (affirmative actions) เพื่อให้พวกเขาได้มีโอกาส
ทัดเทียมคนกลุ่มอื่น ๆ ได้
(4) การเปลี่ยนแปลงในแนวคิดเรื่องการพัฒนา
สภาพสุดท้ายที่ท าให้สวัสดิการแบบเจาะจงได้รับความนิยมมากขึ้นในช่วงทศวรรษที่ผ่านมาก็คือสภาพของ
แนวคิดด้านการพัฒนาที่เปลี่ยนไป โดยหันมาเน้นด้านกระบวนการลดความยากจนเป็นเป้าหมายหลัก การเปลี่ยนแปลง
ดังกล่าวเชื่อมโยงกับบริบทด้านการพัฒนาที่องค์กรพัฒนาระหว่างประเทศปรับบทบาทของตนเองตั้งแต่การน าชุด
นโยบายปรับโครงสร้าง (social adjustment) มาใช้กับประเทศก าลังพัฒนาที่พบกับวิกฤติเศรษฐกิจ (Dutrey, 2007)
แนวทางการปรับโครงสร้างซึ่งเป็นผลผลิตส าคัญของแนวคิดเสรีนิยมใหม่ลดบทบาทภาครัฐ เน้นความส าคัญของการคลัง
ที่มีเสถียรภาพ สร้างช่องโหว่ส าคัญก็คือการขาดกลไกรองรับผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับคนยากจน องค์กรพัฒนาระหว่าง
ประเทศจึงชูเอานโยบายการลดความยากจนขึ้นมาเพื่ออุดช่องโหว่ดังกล่าว การให้การช่วยเหลือประเทศก าลังพัฒนา
ที่มาพร้อม ๆ กับการปรับโครงสร้างจึงเน้นหนักไปที่นโยบายช่วยเหลือแบบเจาะจงไปที่คนจน และในบริบทที่บทบาท
ของรัฐไม่เป็นที่ต้องการ องค์กรประชาสังคมก็กลายมาเป็นองค์กรพันธมิตรหลักในกระบวนการพัฒนาที่เน้นการ
ช่วยเหลือคนจน
ในบริบทที่ความหมายของการพัฒนาแคบลงและกลายเป็นกระบวนการที่โยงอยู่เป็นส าคัญกับการลดความ
ยากจน ที่ทางของนโยบายสวัสดิการในประเทศก าลังพัฒนาก็แคบลงไปด้วย ในขณะที่นโยบายสวัสดิการในประเทศ
พัฒนาแล้วอาจยึดโยงไปกับกระบวนการและเป้าหมายที่กว้างขวางกว่า เช่น กระบวนการในการสร้างชาติ การสร้าง
ความเป็นพลเมือง และเป้าหมายเช่นการลดความเหลื่อมล้ า การสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันระหว่างสมาชิกสังคม
รวมถึงการสร้างเสริมทุนมนุษย์ให้กับพลเมือง บริบทที่การพัฒนาหันมาเน้นเฉพาะเรื่องการแก้ปัญหาความยากจนเป็นท า
ให้เป้าหมายเหล่านี้ถูกละเลย มากไปกว่านั้น บางเป้าหมายยังอาจจะถูกมองว่าขัดแย้งกับการท าให้เศรษฐกิจเติบโตได้
อย่างมีประสิทธิภาพ บริบทเช่นนี้ย่อมส่งผลต่อมาถึงที่ทางของนโยบายสวัสดิการ โดยเฉพาะในประเทศก าลังพัฒนา ท า
ให้ความส าคัญของนโยบายสวัสดิการนั้นแคบลงกว่าเดิม และมักจะถูกมองว่ามีหน้าที่หลักคือการเป็นส่วนหนึ่งของ
กระบวนการแก้ปัญหาความยากจน
2.2 ลักษณะส้าคัญของสวัสดิการแบบเจาะจง
การออกแบบนโยบายสวัสดิการแบบเจาะจงที่คนจนนั้นไม่ใช้เรื่องง่าย นโยบายดังกล่าวมีรูปแบบที่หลากหลาย
และแง่มุมที่ซับซ้อน จนอาจกล่าวได้ว่าผู้ด าเนินนโยบายมักจะไม่สามารถออกแบบนโยบายแบบเจาะจงได้อย่างสมบูรณ์
24
