Page 34 - kpiebook62001
P. 34
แบบ ส่วนนี้ของรายงานวิจัยจะอธิบายในรายละเอียดถึงต่าง ๆ ที่ส าคัญของนโยบายแบบเจาะจงที่คนจน โดยจะเน้นเล่า
ก่อนถึงวิธีคิดเรื่องประโยชน์ที่คาดจากการเจาะจง รูปแบบการเจาะจงแบบต่าง ๆ และจะอธิบายถึงการก าหนดเงื่อนไข
(conditions) ไปพร้อมกับการรับสวัสดิการซึ่งเป็นลักษณะส าคัญของนโยบายสวัสดิการแบบเจาะจงที่คนจนในทุกวันนี้
2.2.1 ประโยชน์ที่คาดจากการเจาะจง
ประโยชน์ส าคัญที่ผู้ด าเนินนโยบายคาดหวังว่าจะได้รับจากการเจาะจงทรัพยากรไปเฉพาะที่คนจนก็คือการลด
ต้นทุนของสวัสดิการ โดยเฉพาะในกรณีที่มีทรัพยากรในการช่วยเหลืออยู่อย่างจ ากัด ในกรณีนี้อาจเทียบเคียงได้ว่าหากมี
การให้สวัสดิการกับคนทั้งประเทศจ านวน 50 ล้านคนด้วยต้นทุน 100 ล้านบาท การน าเอาเงิน 100 ล้านดังกล่าวไป
ช่วยเหลือเพียงกลุ่มคนที่ฐานะด้อยกว่าคนอื่น ๆ ในสัดส่วน 40 เปอร์เซ็นต์ของคนทั้งหมดก็จะท าให้มีเงินสวัสดิการ
ส าหรับช่วยเหลือต่อคนมากกว่าสองเท่า กล่าวคือเงิน 100 ล้านบาทจะถูกน ามาใช้กับคนเพียง 20 ล้านคนเท่านั้น ทั้งนี้
ในอีกทางหนึ่งการเจาะจงที่คนจนยังอาจช่วยให้ผู้ด าเนินนโยบายสามารถลดทรัพยากรทั้งหมดที่จะใช้ในการด าเนิน
นโยบายได้
อย่างไรก็ตาม สิ่งที่จ าเป็นจะต้องน ามาคิดประกอบไปด้วยเมื่อมีการกล่าวถึงประโยชน์ของการเจาะจงก็คือ
ต้นทุน การบริหารจัดการนโยบายการเจาะจงเป็นเรื่องที่มีต้นทุนอยู่สูง การหากลุ่มเป้าหมาย การพิสูจน์ว่าพวกเขาอยู่ใน
ฐานะที่ควรได้รับสวัสดิการ รวมไปถึงการกระจายทรัพยากรไปสู่พวกเขา ล้วนแต่เป็นแง่มุมที่สร้างต้นทุนให้เพิ่มขึ้น และ
หากน าเอาต้นทุนดังกล่าวเข้ามาหักลบกับทรัพยากรที่นโยบายต้องการกระจายไปสู่คนจน ก็อาจพบได้ว่าทรัพยากร
ดังกล่าวนั้นจะไม่ได้มีอย่างเต็มเม็ดเต็มหน่วยอีกต่อไป ในกรณีข้างต้น หากต้นทุนการด าเนินนโยบายแบบเจาะจงนั้นสูง
ถึง 40 ล้านบาท ก็หมายถึงว่าจะมีเงินเหลือในการช่วยเหลือแบบเจาะจงเพียง 60 ล้านบาทเท่านั้น ทั้งนี้ หากต้นทุนใน
การด าเนินนโยบายสูงมากจนเกินไปเมื่อเทียบกับทรัพยากรและประโยชน์ ก็อาจหมายถึงว่าการเจาะจงนั้นไม่คุ้มค่าที่จะ
ท า ส าหรับการกล่าวถึงต้นทุนของสวัสดิการแบบเจาะจงในรายละเอียดจะอยู่ในส่วนถัดไปของบทนี้
นอกจากนี้ อีกสาเหตุหนึ่งที่สวัสดิการแบบเจาะจงที่คนจนได้รับความสนใจจากผู้ด าเนินนโยบายทั่วโลก ก็คือ
ความเชื่อที่ว่าการจะให้คนจนได้มีส่วนร่วมในผลประโยชน์จากการเติบโตทางเศรษฐกิจได้นั้นจ าเป็นจะต้องให้พวกเขา
ยกระดับฐานะตัวเองให้ได้ก่อนในระดับหนึ่ง และการจะสร้างสภาพดังกล่าวให้เกิดขึ้นได้โดยไม่ต้องให้รัฐใช้ทรัพยากร
มากเกินไปก็สามารถเกิดขึ้นได้จากการช่วยเหลือแบบเจาะจงไปที่คนจนเพื่อให้พวกเขายกระดับฐานะทางเศรษฐกิจของ
ตนมาสู่ระดับที่จะก้าวเดินต่อไปได้ด้วยตนเองได้ ในมุมมองเช่นนี้การช่วยเหลือแบบเจาะจงจึงเป็นเหมือนการสร้างฐานที่
ยืนที่สูงขึ้นให้ชั่วคราวเพื่อให้คนจนก้าวพ้นกับดักความยากจน
2.2.2 รูปแบบการเจาะจงแบบต่าง ๆ
กระบวนการเจาะจง (targeting) มีเป้าหมายหลักคือการพยายามหาว่าครัวเรือนหรือบุคคลไหนมีฐานะยากจน
เพื่อน าข้อมูลดังกล่าวมาใช้ประกอบการจัดสวัสดิการต่อไป กระบวนการเจาะจงสามารถท าได้หลายรูปแบบ โดยรูปแบบ
หลักๆจะมีสามรูปแบบคือ การเจาะจงด้วยการวัดฐานะทางเศรษฐกิจ การเจาะจงผ่านกลุ่มคนหรือพื้นที่ และสุดท้ายคือ
การเจาะจงผ่านการให้ประชาชนเลือกเข้ารับบริการเอง
25
