Page 205 - kpiebook65010
P. 205
แนวทางและวิธีการวิเคราะห์
ผลกระทบทางสังคมในการตรากฎหมาย
ผลกระทบย่อมมีได้ทั้งในเชิงบวกและเชิงลบ โดยอาจปรากฏในรูปแบบของผล
กระทบทางเศรษฐกิจ ในทางงบประมาณ การปฏิบัติให้เป็นไปตามกฎหมาย ผลกระทบต่อสังคม
สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรม บรรดาผลกระทบเหล่านี้อาจมีลักษณะเป็นผลกระทบโดยตรงหรือ
โดยอ้อม อาจเป็นผลกระทบที่เกิดขึ้นคราวเดียว เกิดขึ้นหลายครั้ง หรือเกิดแล้วส่งผลต่อเนื่องไป
ซึ่งการวิเคราะห์ผลกระทบจำเป็นจะต้องระบุให้ชัดเจนว่าทางเลือกแต่ละทางนั้นจะทำให้
ผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นในสังคมนั้นเป็นไปในทางที่เพิ่มขึ้นหรือลดลงอย่างไรเมื่อเทียบกับสถานะ
ที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน
สำหรับผลกระทบประการต่าง ๆ ควรถูกอธิบายแยกจากกัน โดยจัดประเภท
ให้ชัดเจน ดังนี้
1) ผลกระทบด้านเศรษฐกิจ ซึ่งรวมถึงความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับ
สวัสดิภาพโดยรวมทั้งหมด และสะท้อนให้เห็นถึงการผลิตและการบริโภคโดยรวมของสังคม
ผลกระทบในแง่นี้เป็นการวัดค่าประสิทธิภาพโดยรวมด้วยการพิจารณาว่าพฤติกรรมของผู้บริโภค
ธุรกิจ หรือชุมชนนั้นอาจมีลักษณะที่เปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้นอย่างสอดคล้องกับวัตถุประสงค์
ที่กำหนดไว้ หรือก่อให้เกิดผลประโยชน์สุทธิในด้านอื่น ๆ แก่สังคม หรือในทางตรงกันข้าม อาจถูก
บิดเบือนไปให้เกิดผลในทางลบ หรือทำให้เกิดต้นทุนค่าเสียโอกาส ซึ่งความเสียหายต่อสวัสดิภาพ
นั้นอาจเกิดขึ้นจากการออกกฎที่ขัดขวางการแข่งขัน ปิดกั้นการสร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่ บิดเบือน
กลไกราคาหรือการประเมินมูลค่า หรือจำกัดกิจกรรมทางเศรษฐกิจของปัจเจกบุคคลหรือองค์กร
(เช่น การเบี่ยงเบนความสนใจของผู้คนไปจากกกิจกรรมที่ก่อให้เกิดผลผลิตมากกว่า)
2) ต้นทุนทางงบประมาณที่หน่วยงานต้องแบกรับ (หรือหมายถึงต้นทุน
ของผู้เสียภาษี) ในการที่จะต้องบริหารจัดการกฎระเบียบหรือกฎหมายนั้น ในข้อนี้รวมถึงต้นทุน
ในการบังคับใช้มาตรการ การกำหนดมาตรฐาน การติดตามตรวจสอบและบังคับให้ปฏิบัติตาม
กฎหมาย การระงับข้อพิพาทและการจัดการในส่วนของระบบการอุทธรณ์
3) ต้นทุนในการปฏิบัติตามกฎระเบียบ คือต้นทุนที่เกิดกับผู้อยู่ภายใต้บังคับ
ของกฎระเบียบโดยตรง ในการที่จะต้องปฏิบัติให้เป็นไปตามกฎระเบียบนั้น ต้นทุนในส่วนนี้รวมถึง
การจัดเก็บและทำรายงานเกี่ยวกับข้อมูล การจัดซื้ออุปกรณ์และการปรับปรุงระบบเพื่อใช้สำหรับ
การประมวลผลและการรายงาน ซึ่งต้นทุนในส่วนนี้ถือเป็นผลกระทบที่มักปรากฏให้เห็นอย่าง
ชัดเจน แต่เนื่องจากเป็นผลกระทบต่อบุคคลหรือกลุ่มบุคคลเป็นรายกรณี จึงถือเป็นต้นทุนที่มี
ความสำคัญน้อยหากเปรียบเทียบกับผลประโยชน์ในทางเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นกับสังคมโดยรวม ทั้งนี้
สถาบันพระปกเกล้า
193
