Page 230 - kpiebook65010
P. 230
แนวทางและวิธีการวิเคราะห์
ผลกระทบทางสังคมในการตรากฎหมาย
แต่ละประเทศที่มีการนำมาศึกษารวมทั้ง EU มีการกำหนดแนวทางและเทคนิคการวิเคราะห์
ผลกระทบซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาแนวทางและเทคนิควิธีการวิเคราะห์ผลกระทบของไทย
ในหัวข้อนี้จะยกตัวอย่างข้อพิจารณาอื่น ๆ ที่สะท้อนให้เห็นประเด็นที่เป็นของเอกลักษณ์ โดยหาก
เริ่มจากการพิจารณาแนวทางของไทยนั้น มีความโดดเด่นในแง่การมีกฎหมายและแนวทางที่ไม่ใช่
กฎหมายวางหลักการเรื่องการวิเคราะห์ผลกระทบอย่างชัดเจน อย่างไรก็ตามแนวทางของไทยเน้น
การใช้ RIA กับการวิเคราะห์ร่างกฎหมายระดับพระราชบัญญัติเป็นสำคัญ
ส่วนแนวทางดำเนินการของ EU นั้น มีการกำหนดแนวทางและเทคนิคการวิเคราะห์
อย่างละเอียดและสามารถนำมาเป็นแนวทางพัฒนาการวิเคราะห์ผลกระทบทางสังคมในการตรา
กฎหมายของไทยด้วย นอกจากนี้ในขั้นตอนการวิเคราะห์ยังมีข้อพิจารณาที่น่าสนใจ เช่น
1. แนะนำให้คำนึงถึงพฤติกรรมของผู้ที่จะต้องปฏิบัติตามกฎหมายที่ว่าจะมีความสมัครใจที่จะ
ปฏิบัติตามมากน้อยเพียงใด และ 2. แนะนำให้ยอมรับและแสดงให้ชัดหากมีปัจจัยความไม่แน่นอน
ใดที่อาจมีผลต่อผลของการวิเคราะห์ เป็นต้น
354
แนวทางการดำเนินการในสหราชอาณาจักรมีความละเอียดเช่นเดียวกับ EU แต่เน้น
การวิเคราะห์ผลกระทบทางสังคมเป็นส่วนหนึ่งของด้านเศรษฐกิจ โดยจุดที่เป็นเอกลักษณ์
อาจได้แก่การแบ่งการวิเคราะห์ผลกระทบออกเป็น 2 ระยะ ระยะแรกเป็นการวิเคราะห์ผลกระทบ
แบบคร่าว ๆ โดยใช้เทคนิค longlist analysis และการวิเคราะห์แบบละเอียดเฉพาะทางเลือกที่ถูก
กำหนดไว้อีกครั้งโดยอาศัย shortlist appraisal ซึ่งเน้นการคำนวณ โดยมีแนวทางการคำนวณ
หลายประเด็น เช่น เงินเฟ้อ การประมาณการต้นทุนและผลประโยชน์ 355
ส่วนการดำเนินการของไอร์แลนด์นั้น แม้ว่าเอกสารที่เป็นคู่มือกำหนดแนวทาง
การวิเคราะห์จะใช้มาเป็นเวลานานตั้งแต่ปี 2009 และไม่ได้กำหนดรายละเอียดเท่ากับแนวทางของ
EU และสหราชอาณาจักรแต่ก็ใช้แนวทางเดียวกับ EU โดยมีส่วนที่เป็นลักษณะเฉพาะของ
ไอร์แลนด์ได้แก่การกำหนดการวิเคราะห์ผลกระทบต่อความยากไร้ (poverty impact
assessment) ซึ่งไม่ปรากฏในประเทศอื่น ๆ เช่นเดียวกับ เนเธอร์แลนด์ที่เพิ่งผ่านช่วงปฏิรูป
356
ระบบการทำ RIA มาไม่นานมากนัก แต่จุดที่น่าสนใจได้แก่การกำหนดให้ต้องพิจารณาประเด็นทาง
นิตินโยบายที่สำคัญว่าร่างกฎหมายจะมีผลต่อเงื่อนไขเชิงคุณภาพที่ต้องพิจารณา (mandatory
354 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 3.6 ของบทที่ 3
355 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 4.1.3 ของบทที่ 4
356 ดูรายละเอียดในหัวข้อ 4.2.3 ของบทที่ 4
สถาบันพระปกเกล้า
218
