Page 289 - kpiebook65010
P. 289
แนวทางและวิธีการวิเคราะห์
ผลกระทบทางสังคมในการตรากฎหมาย
พระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดทำร่างกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย
พ.ศ. 2562 รวมถึงแนวทางและคู่มือที่เกี่ยวข้องก็ตาม แต่ด้วยเนื้อหาที่จัดทำขึ้นนั้น
มีความสอดคล้องและเป็นไปในทิศทางเดียวกัน อีกทั้งยังปรากฏแนวคิดและวิธีการในการวิเคราะห์
ผลกระทบของกฎหมายบางประการที่อาจไม่ได้พบเห็นในรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบของ
กฎหมายที่เสนอโดยหน่วยงานของประเทศไทยมากนัก ซึ่งสอดคล้องกับเป้าหมายหลักของงานวิจัย
ที่ต้องการแสดงให้เห็นถึงตัวอย่างของแนวคิดและวิธีการที่จะนำมาใช้เพื่อวิเคราะห์ผลกระทบ
ในการออกกฎหมายเป็นสำคัญ จึงได้หยิบยกเอารายงานฉบับนี้มาใช้เป็นกรณีศึกษา
3.3.1.2. การวิเคราะห์ทางเลือก
เมื่อเปรียบเทียบกับแนวทางการจัดทำ RIA ที่พบเห็นได้ในต่างประเทศ
ข้อแตกต่างที่สำคัญประการหนึ่ง คือ RIA Handbook ของประเทศไทยนั้น ไม่ได้กำหนดให้
หน่วยงานจะต้องแสดงถึง “ทางเลือก” ในการดำเนินการและวิเคราะห์ผลกระทบของทางเลือก
เหล่านั้นไว้เป็นหัวข้อเฉพาะเจาะจงแต่ประการใด หัวข้อที่ดูจะใกล้เคียงกับเนื้อหาดังกล่าวที่สุด
คงจะเป็นหัวข้อที่ 3. “การแก้ปัญหาในปัจจุบัน” ซึ่งกำหนดไว้เพื่อให้หน่วยงานที่เสนอกฎหมายนั้น
“ตรวจสอบว่าในปัจจุบันมีวิธีการแก้ปัญหาโดยใช้มาตรการทางกฎหมายหรือวิธีการอื่นที่ไม่ใช่
กฎหมายหรือไม่ และตรวจสอบด้วยว่าวิธีการดังกล่าวมีประสิทธิภาพหรือไม่ อย่างไร ทั้งนี้
เพื่อประกอบการพิจารณาการตรวจสอบความจำเป็นของกฎหมายตามมาตรา 12” โดยมี
ข้อแนะนำในการตอบดังนี้ 389
๏ ให้ระบุว่า ในปัจจุบันทั้งภาครัฐและเอกชนแก้ปัญหาด้วยวิธีใดบ้าง
(วิธีที่เป็นกฎหมายและไม่ใช่กฎหมาย) และการดำเนินการนั้นมี
ประสิทธิภาพหรือไม่ อย่างไร
๏ ยังสามารถใช้มาตรการหรือวิธีการอื่นที่ไม่ใช่กฎหมายในการแก้ปัญหา
หรือไม่
๏ การอธิบายในหัวข้อนี้ ควรอธิบายด้วยว่าการแก้ปัญหาด้วยมาตรการ
ทางเลือกอื่นที่ไม่ใช่การตรากฎหมายได้ผลอย่างไร และมีอุปสรรค
หรือข้อจากัดอย่างไรบ้าง
389 สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา, “การวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย” <www.
krisdika.go.th/article77> เข้าถึงเมื่อ 9 กันยายน 2564.
สถาบันพระปกเกล้า
277
