Page 68 - kpiebook65010
P. 68
แนวทางและวิธีการวิเคราะห์
ผลกระทบทางสังคมในการตรากฎหมาย
นอกจากนี้ ในปี 2546 Vanclay ได้อธิบายขยายความคำว่าการประเมินผลกระทบทาง
สังคม โดยอธิบายว่าหมายถึง กระบวนการวิเคราะห์ (analyze) ติดตามตรวจสอบ (monitor) และ
จัดการ (manage) บรรดาผลกระทบทั้งที่ตั้งใจให้เกิดและไม่ตั้งใจให้เกิด ทั้งในด้านดีและด้านร้าย
ที่จะเกิดจากมาตรการแทรกแซง อันได้แก่ นโยบาย แผนงาน แผนการและโครงการ รวมทั้ง
วิเคราะห์ ติดตามตรวจสอบและจัดการบรรดาการเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่จะเกิดขึ้นจากการใช้
มาตรการแทรกแซงรูปแบบเหล่านั้นเพื่อทำให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อสังคมมนุษย์อย่าง
ยั่งยืนและเท่าเทียม 72
3.2 ความสำคัญของการวิเคราะห์ผลกระทบทางสังคม
ได้กล่าวมาบ้างแล้วในบทก่อน ๆ ว่าการทำ RIA มีความสำคัญหลายประการและกฎหมาย
ไทยได้กำหนดให้ต้องมีการทำ RIA ก่อนกระบวนการตรากฎหมาย โดย RIA เป็นแนวคิดที่ประเทศ
ไทยรับเข้ามาจากต่างประเทศ ในหัวข้อนี้จะเสนอว่าในแง่หลักสากลแล้ว การทำ RIA มีความสำคัญ
อย่างไร และมีตราสารระหว่างประเทศ (international instruments) ใดบ้างหรือไม่ที่กำหนดให้มี
การทำ RIA เป็นการเฉพาะ โดยในที่นี้อาจพิจารณาความสำคัญของการทำ RIA ในบริบทสากลใน
2 แง่มุม อันได้แก่ ความสำคัญในฐานะเครื่องมือให้ข้อมูลในกระบวนการตัดสินใจออกกฎหมายและ
กำหนดนโยบาย และความสำคัญในฐานะเครื่องมือที่จะช่วยให้บรรลุการพัฒนาที่ยั่งยืน
3.2.1 ความสำคัญในฐานะเครื่องมือให้ข้อมูลในกระบวนการตัดสินใจ
ออกกฎหมายและกำหนดนโยบาย
การวิเคราะห์ผลกระทบในระดับนโยบายมีความสำคัญเนื่องจากการพิจารณาผลกระทบ
ในระดับนโยบายซึ่งเป็นระดับที่อยู่สูงกว่าระดับโครงการหรือกิจกรรมย่อมมีส่วนช่วยให้เห็นปัญหา
หรือผลกระทบที่อาจจะเกิดขึ้นในภาพรวมและภาพกว้างได้มากกว่าการรอให้มีการประเมิน
ผลกระทบระดับโครงการหรือแผนงาน และหากพิจารณาในฐานะกลไกดำเนินการจะเห็นได้ว่า
73
RIA มีลักษณะเป็นการดำเนินการที่มีความเป็นเหตุเป็นผล (logical process) อันสอดรับกับ
72 Frank Vanclay, ‘International Principles for Social Impact Assessment’ (2003) 21 (1) Impact
Assessment and Project Appraisal 5.
73 Turnpenny and others (n 2) 195-197; Duncan Russel and Andrew Jordan, ‘Gearing-up
governance for sustainable development: Patterns of policy appraisal in UK central government’
(2007) 50:1 Journal of Environmental Planning and Management 1, 2.
สถาบันพระปกเกล้า
56
