Page 94 - kpiebook65010

แนวทางและวิธีการวิเคราะห์
ผลกระทบทางสังคมในการตรากฎหมาย

หลักเกณฑ์ตายตัวว่าเมื่อใดต้องใช้เทคนิคใด ทั้งนี้ ก็เนื่องจากการทำ RIA แต่ละเรื่องอาจมีประเภท
(type) และระดับ (extent) ของผลกระทบแตกต่างกัน รวมทั้งอาจมีความซับซ้อนของปัญหา

ในแต่ละท้องที่แตกต่างกัน ความแตกต่างนี้เองอาจทำให้มีการเน้นหนักระดับของการประเมิน
112
ในเชิงคุณภาพ ในเชิงปริมาณอาจแตกต่างกันไปและอาจมีการใช้เทคนิคแบบผสมผสานกันได้
ในหัวข้อนี้จะนำเสนอตัวอย่างของวิธีการวิเคราะห์ผลกระทบ (analytical methodology)
โดยเน้นไปที่เทคนิควิธีการที่นิยมใช้ตามแนวทางของ EU Commission และในกลุ่มประเทศ
OECD โดยจะนำเสนอแนวทางการดำเนินการของทั้งสององค์กรร่วมกันเนื่องจากใช้เทคนิคใน

ลักษณะเดียวกัน

หลักการเบื้องต้นของการเลือกวิธีการวิเคราะห์ผลกระทบอาจพิจารณาได้จากหลักการที่

OECD กำหนดขึ้นในปี 1997 ซึ่งมีหลักว่าวิธีการวิเคราะห์ผลกระทบสำหรับการทำ RIA ควรมี
ความยืดหยุ่นแต่ในขณะเดียวกันก็มีความสม่ำเสมอ โดย OECD ยอมรับให้ CBA เป็นวิธีการ
วิเคราะห์พื้นฐานที่สำคัญ (gold standard) ของการทำ RIA แต่ก็ไม่ได้ห้ามการเลือกวิธีการ

วิเคราะห์อื่น ๆ แต่อย่างใด
113
หลังจากที่มีการกำหนดหลักการเบื้องต้นในปี 1997 OECD ได้เผยแพร่คำแนะนำสำหรับ

การเลือกวิธีการวิเคราะห์ผลกระทบในเอกสารหลายฉบับ ในที่นี้จะยึดเอกสาร OECD Best
Practice Principles for Regulatory Policy 2020 เป็นจุดเริ่มต้นเนื่องจากกำหนดหลักการ
ค่อนข้างกระชับและเป็นเอกสารล่าสุดที่มีการเผยแพร่ (ข้อมูล ณ เดือนสิงหาคม 2564)

โดยเอกสารดังกล่าวได้กำหนดหลักการเบื้องต้นของการกำหนดวิธีการวิเคราะห์ที่เหมาะสมเอาไว้
เช่นกันว่าวิธีการวิเคราะห์ผลกระทบควรมีลักษณะที่เรียบง่าย (simple) และยืดหยุ่น (flexible)

เท่าที่จะสามารถทำให้เป็นไปได้ โดยเฉพาะเมื่อนำไปใช้เป็นครั้งแรกในประเทศใดประเทศหนึ่ง
114
อย่างไรก็ตามไม่มีวิธีการวิเคราะห์ใดที่เหมาะสมกับการวิเคราะห์ผลกระทบทุกประเภท ซึ่งเป็นไป
ตามหลักที่ว่า “no one size fits all” โดยวิธีการวิเคราะห์แบบ CBA เป็นทางเลือกหนึ่งที่สามารถ

นำมาใช้ได้ อย่างไรก็ตามในบางครั้ง CBA อาจมีความซับซ้อนตามแต่เงื่อนไขและการใช้ในแต่ละ
ประเทศ ดังนั้น อาจใช้วิธีการวิเคราะห์อื่น ๆ ก็ได้ โดยมีหลักพิจารณาว่าวิธีการวิเคราะห์ที่เลือกควร

112 Andrea Renda, “Using Regulatory Impact Analysis to Improve Decision Making in the ICT
Sector” (Centre for European Policy Studies 2014) 12.
113 OECD, Regulatory Impact Analysis (n 48) 34.

114 OECD, Regulatory Impact Assessment 2020 (n 43) 15.

สถาบันพระปกเกล้า

82