Page 101 - kpiebook65020

62

รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์
โครงการวิจัยเรื่อง “องค์ความรู้และเครื่องมือส าหรับการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย”

การด ารงชีวิตหรือการประกอบอาชีพของประชาชนมากน้อยเพียงใด เพื่อจะได้ยกเลิก หรือปรับปรุงแก้ไข
กฎหมายเหล่านั้นเสียใหม่ให้สอดคล้องกับสภาวะที่เป็นจริงในปัจจุบัน รัฐสมควรตรวจสอบว่ากฎหมายดังกล่าว
ถ้าใช้บังคับอย่างจริงจังในปัจจุบันจะเป็นไปได้หรือไม่ การมีกฎหมายดังกล่าวอยู่แล้วไม่ใช้บังคับ จะเป็นผลให้
เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกระท าความผิดฐานละเว้นต่อการปฏิบัติหน้าที่หรือไม่ และถ้าบังคับจริงจะเกิดกลียุคขึ้นใน

สังคมหรือไม่

(1.3) เมื่อมีกฎหมายแล้ว รัฐจะต้องด าเนินการให้ประชาชนเข้าถึงตัวบทกฎหมายได้
โดยสะดวก ซึ่งในยุคที่มีเทคโนโลยีสารสนเทศที่สะดวกและรวดเร็วเช่นปัจจุบัน ย่อมไม่เป็นการยากที่รัฐจะ
ด าเนินการให้เกิดผลเช่นนั้น แต่ล าพังการจัดให้ประชาชนสามารถเข้าถึงตัวบทกฎหมาย ไม่ได้ท าให้ประชาชน
สามารถปฏิบัติตามกฎหมายนั้นได้อย่างถูกต้อง สิ่งที่รัฐจะต้องด าเนินการ คือ ต้องด าเนินการให้ประชาชน

สามารถเข้าใจกฎหมายนั้นได้อย่างถูกต้อง ซึ่งอาจท าเป็นระบบที่น ากฎหมายที่เกี่ยวข้องมารวมไว้ในที่เดียวกัน
หรือจัดท าค าอธิบายสั้น ๆ หรือคู่มือพอที่จะทาให้ประชาชนเข้าใจได้ว่าตนจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายในเรื่องใด
อย่างไร

2) มาตรา 77 วรรคสอง “ก่อนการตรากฎหมายทุกฉบับ รัฐพึงจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็น
ของผู้เกี่ยวข้อง วิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมายอย่างรอบด้านและเป็นระบบ รวมทั้งเปิดเผยผล

การรับฟังความคิดเห็นและการวิเคราะห์นั้นต่อประชาชน และน ามาประกอบการพิจารณาในกระบวนการตรา
กฎหมายทุกขั้นตอน เมื่อกฎหมายมีผลใช้บังคับแล้ว รัฐพึงจัดให้มีการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมายทุกรอบ
ระยะเวลาที่ก าหนดโดย รับฟังความคิดเห็นของผู้เกี่ยวข้องประกอบด้วย เพื่อพัฒนากฎหมายทุกฉบับให้

สอดคล้องและเหมาะสมกับบริบทต่าง ๆ ที่เปลี่ยนแปลงไป” มีหลักการส าคัญดังต่อไปนี้

(2.1) เพื่อให้ประชาชนได้รับรู้ และมีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นหรือ
ผลกระทบที่จะมีต่อประชาชน หรือสามารถเสนอแนะแนวทางใหม่ ๆ ที่หน่วยงานของรัฐอาจนึกไม่ถึงได้ จึง
ก าหนดให้ต้องมีการรับฟังความคิดเห็นของผู้ที่เกี่ยวข้อง แล้วน าความคิดเห็นนั้นไปใช้ประกอบการตรา
กฎหมายในทุกขั้นตอน ซึ่งมิได้หมายความว่า ต้องมีการรับฟังความคิดเห็นในทุกขั้นตอน แต่หมายถึงการน า

ความคิดเห็นที่ได้รับฟังมาแต่ต้นนั้นไปใช้ประกอบการพิจารณาของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทุกหน่วย

(2.2) เพื่อแสดงให้เห็นว่ากฎหมายนั้นมีความจ าเป็นต้องตราขึ้นอย่างแท้จริง มาตรา
77 จึงก าหนดให้ต้องมีการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมายในแง่มุมต่าง ๆ เช่น ประโยชน์ที่จะ
ได้รับจากการตรากฎหมายนั้น และภาระที่จะเกิดกับประชาชน รวมทั้งค่าใช้จ่ายที่ประชาชนจะต้องเสียไปใน

การปฏิบัติตามกฎหมาย เพื่อวิเคราะห์ว่ากฎหมายนั้นมีความคุ้มค่าและมีความจ าเป็นอย่างแท้จริง (มาตรา 77
วรรคสอง)

(2.3) เมื่อกฎหมายนั้นใช้บังคับแล้ว มาตรา 77 ยังก าหนดให้มีการประเมินผล
สัมฤทธิ์ของกฎหมายตามระยะเวลาที่จะมีกฎหมายก าหนด ในการวิเคราะห์ดังกล่าวต้องรับฟังความคิดเห็นของ
ผู้เกี่ยวข้อง ประกอบด้วย การประเมินผลสัมฤทธิ์นี้จะเป็นเครื่องบ่งชี้ว่า ผลที่คาดหวังไว้ในการตรากฎหมายนั้น

ได้เกิดขึ้นจริงหรือไม่ มีการบังคับใช้อย่างเข้มงวดเพียงใด และที่ส าคัญหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องมีความพร้อม
ในการปฏิบัติการตามกฎหมายจนเกิดความเป็นระเบียบเรียบร้อยหรือสร้างความสุขสงบให้แก่ประชาชนและ
สังคมมากน้อยเพียงใด