Page 125 - kpiebook65020

86

รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์
โครงการวิจัยเรื่อง “องค์ความรู้และเครื่องมือส าหรับการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย”

พระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดท าร่างกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ.
2562 ซึ่งออกตามความในมาตรา 77 ของรัฐธรรมนูญก าหนดให้ก่อนการตรากฎหมายทุกฉบับ หน่วยงานของ
รัฐพึงจัดให้มีการรับฟังความคิดเห็นของผู้เกี่ยวข้องและวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมายอย่างรอบ
ด้านและเป็นระบบ โดยในการจัดท าร่างกฎหมาย หน่วยงานจะต้องแสดงเหตุผลความจ าเป็นในตรามีกฎหมาย

และวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมายโดยมีข้อมูลและเอกสารประกอบชัดเจนว่าจะไม่เป็นการ
สร้างภาระแก่ประชาชนเกินความจ าเป็น คุ้มค่ากับภาระที่เกิดขึ้น รวมทั้งแสดงให้เห็นว่าไม่สามารถใช้มาตรการ
129
หรือวิธีการอื่นใดนอกจากการตราเป็นกฎหมายได้
หน่วยงานที่ประสงค์จะเสนอร่างกฎหมายจึงต้องจัดท า “รายงานผลการวิเคราะห์ผลกระทบ” ตาม
มาตรา 17 แห่งพระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดท าร่างกฎหมายฯ ซึ่งต้องประกอบไปด้วยประเด็นดังต่อไปนี้

(1) เหตุผลความจ าเป็นที่ต้องตรากฎหมายส าหรับการด าเนินการตามภารกิจนั้น
(2) ความซ้ าซ้อนกับกฎหมายอื่น

(3) สิทธิหรือเสรีภาพของบุคคลที่ต้องถูกจ ากัด
(4) ภาระหรืออุปสรรคต่อการด ารงชีวิตหรือการประกอบอาชีพของประชาชน อันเนื่องมาจากการมี

กฎหมายนั้น

(5) ผลกระทบต่องบประมาณ เศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม หรือผลกระทบอื่นที่ส าคัญ

(6) เหตุผลความจ าเป็นในการใช้ระบบอนุญาต ระบบคณะกรรมการ หรือการก าหนดโทษอาญา
รวมทั้งหลักเกณฑ์การใช้ดุลพินิจของเจ้าหน้าที่ของรัฐ

(7) หน่วยงานผู้รับผิดชอบ จ านวนเจ้าหน้าที่ของรัฐ อุปกรณ์ และงบประมาณที่ต้องใช้ในการบังคับ
การให้เป็นไปตามกฎหมาย

(8) การเยียวยาผู้ได้รับผลกระทบ ถ้ามี

นอกจากนี้ แนวทางการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย พ.ศ. 2562 โดยคณะกรรมการ

พัฒนากฎหมายตามความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี ได้ก าหนดให้หน่วยงานของรัฐต้อจัดท ารายงานการ
วิเคราะห์ผลกระทบ (1) ด้วยภาษาที่เข้าใจง่าย (2) ใช้วิธีการน าเสนอข้อมูลอย่างกระชับ ครบถ้วน และตรง
ประเด็น (3) ด าเนินการวิเคราะห์สภาพปัญหา เหตุผลที่รัฐควรเข้าแทรกแซง และพิจารณาทางเลือกในการ
ด าเนินการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ และ (4) ใช้ข้อมูลที่น่าเชื่อถือและสามารถตรวจสอบได้

การจัดท ารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมายให้ถูกต้องและบรรลุวัตถุประสงค์

ตามที่กฎหมายก าหนดนั้น หน่วยงานจ าเป็นจะต้องทราบ (1) หลักการของรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่
อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย และ (2) แนวทางการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย ดังนี้

129
พระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดท าร่างกฎหมายและการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ. 2562, มาตรา 5 และ
มาตรา 12.