Page 198 - kpiebook65020

159
รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์
โครงการวิจัยเรื่อง “องค์ความรู้และเครื่องมือส าหรับการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย”

(2) ต้นทุนในการท าตามกฎหมาย (Compliance Costs) ต้นทุนในการท าตาม
กฎหมายคือต้นทุนของผู้อยู่ใต้บังคับของกฎ ไม่ว่าจะเป็นประชาชน ผู้มีส่วนร่วมบางกลุ่มหรือองค์กรของรัฐเอง

ในการท าตามกฎ เช่น ต้นทุนในการขอใบอนุญาตตามกฎหมาย ต้นทุนในการเตรียมเอกสารเพื่อจดทะเบียน

(3) ต้นทุนทางอ้อม (Indirect Costs) ซึ่งถึงต้นทุนค่าเสียโอกาสในการน า
ทรัพยากรที่ใช้ในการออกกฎไปท าประโยชน์อื่น ๆ ต้นทุนในการออกกฎเหล่านี้รวมไปถึงความโปร่งใส
ตรวจสอบได้ของประชาชนต่อการใช้งบประมาณด้วย

1.1.1.5 ภาวะกฎล้มเหลว (Regulatory Failure)

แม้ว่าการเข้าไปแทรกแซงของรัฐไม่ว่าจะด้วยการออกกฎหรือใช้เครื่องมือในการควบคุมจะ
ช่วยแก้สภาวะตลาดล้มเหลว ก็ไม่ได้หมายความว่าการเข้าแทรกแซงจะสามารถแก้ปัญหาได้ทุกครั้ง ยิ่งไปกว่า

นั้นการออกฎหรือการแทรกแซงของรัฐเองอาจก่อให้เกิดปัญหาใหม่ตามมา โดยการแทรกแซงหรือการออกกฎ
ที่ก่อให้เกิดผลร้ายเรียกว่า ภาวะกฎล้มเหลว (Regulatory Failure)

ค าว่า “ภาวะกฎล้มเหลว” จะกล่าวถึงภาวะที่การอออกกฎน าไปสู่ปัญหาหรือเกิดผลร้าย
10
ตามแต่ แต่ก็ไม่มีค านิยามที่ชัดเจนแน่นอนว่าสภาวะแบบใดบางที่จัดว่าเป็นภาวะกฎล้มเหลว นั่นเป็น
เพราะว่าภาวะกฎล้มเหลวนั้นสามารถเกิดได้จากหลายหลายรูปแบบและจากหลากหลายปัจจัย อาจเกิดได้ใน
ขั้นการระบุปัญหาที่ผิดพลาด การตัดสินใจเลือกรูปแบบการออกกฎที่ผิดพลาดไปจนถึงปัญหาของการจัดสรร
งบประมาณและการบังคับใช้ที่ไม่ก่อให้เกิดผลดีตามที่ผู้ออกกฎตั้งใจไว้ อย่างไรก็ตาม มีการพยายามจัดรูปแบบ
11
ของภาวะกฎล้มเหลวอย่างคร่าว ๆ ตามสาเหตุที่น าไปสู่ภาวะกฎล้มเหลว ทั้งนี้สาเหตุที่อาจน าไปสู่ภาวะกฎ
ล้มเหลวอาจมีดังต่อไปนี้

(1) การออกกฎเพื่อแก้ปัญหาอาจน าไปสู่ค่าเสียโอกาสจากการมีกฎ
การออกกฎถือเป็นการเข้าไปแทรกแซงกลไกตลาดและเสรีภาพของประชาชนในการ

เลือกที่จะด าเนินชีวิต ดังนั้นแม้ว่าการเข้าแทรกแซงของรัฐจะสามารถรับรองได้ว่าเป็นการแก้ไขภาวะตลาด
ล้มเหลวหรือเพื่อสาเหตุอื่น ๆ นอกเหนือจากเหตุผลทางเศรษฐศาสตร์ การออกกฎก็มีต้นทุนในตัวเอง การ
บังคับให้ประชาชนต้องท าตามกฎท าให้ประชาชนต้องแบกรับค่าเสียโอกาสในการใช้เสรีภาพด าเนินชีวิตในทาง
12
อื่น

(2) ผู้ออกกฎไม่เข้าใจพฤติกรรมของผู้ที่อยู่ภายใต้การก ากับ

จากที่ได้กล่าวมาข้างต้น แม้ว่าผู้คนที่เกี่ยวข้องจะได้รับข้อมูลที่ครบถ้วนแต่ในหลาย
ครั้งก็ผู้คนอาจไม่ได้ตัดสินใจอย่างสมหตุสมผล (bounded rationality) ดังนั้นในหลาย ๆ ครั้งผู้ที่อยู่ภายใต้
ก ากับของกฎอาจไม่ได้เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมไปอย่างสมเหตุสมผลหรือตามการคาดคะเนของผู้ออกกฎ

10 Martin Lodge, “Managing Regulatory Failures,” London School of Economics, (2015) accessed 11
September 2020, from https://www.lse.ac.uk/accounting/assets/CARR/documents/Regulators-Forum/4.pdf.
11 Ibid.
12 ดู ต้นทุนในการก ากับดูแลและออกกฎ