Page 220 - kpiebook65020

181
รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์
โครงการวิจัยเรื่อง “องค์ความรู้และเครื่องมือส าหรับการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย”

จะต้องทราบ เพื่อใช้ในการจัดท ารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย จะประกอบไปด้วย
2 ส่วนที่ส าคัญ ได้แก่ (1) หลักการของรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย และ (2)

แนวทางการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย กล่าวคือ

2.2.1 หลักการของรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย

หลักการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมายของประเทศไทย ได้ถูกบัญญัติไว้ในมาตรา 77
ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2560 และมีพระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดท าร่างกฎหมาย
และการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย พ.ศ. 2562 ซึ่งก าหนดรายละเอียดเกี่ยวกับขั้นตอนและแนวทางใน
การวิเคราะห์ผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการตรากฎหมายไว้ โดยก าหนดให้มีการจัดท ารายงานการวิเคราะห์

ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมายอย่างเป็นระบบ รวมทั้งการตรวจพิจารณามาตรการในกฎหมาย ทั้งการใช้
ดุลพินิจของเจ้าหน้าที่ในระเบียบส านักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการเสนอเรื่องต่อคณะรัฐมนตรี
พ.ศ. 2531 และมาตรการการก ากับดูแล เช่น การใช้ระบบอนุญาต,การใช้ระบบคณะกรรมการ และการ

ก าหนดโทษอาญาใน Checklist 10 ประการ ออกมาเป็นอีกหนึ่งขั้นตอนในการ “ตรวจสอบเนื้อหาของร่าง
กฎหมาย” ประกอบการวิเคราะห์ผลกระทบที่หน่วยงานต้องจัดท าก่อนการเสนอร่างกฎหมาย

2.2.2 แนวทางการจัดท ารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย

แนวทางการจัดท ารายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย สามารถแบ่งได้เป็น 2
ส่วน คือ (1) เหตุผลความจ าเป็นที่ต้องตรากฎหมายและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย และ (2) เหตุผล
ความจ าเป็นในการใช้ระบบอนุญาต ระบบคณะกรรมการ การก าหนดโทษอาญา และหลักเกณฑ์การใช้ดุลพินิจ
ของเจ้าหน้าที่ของรัฐ ดังนี้

2.2.2.1 การรายงานเหตุผลความจ าเป็นที่ต้องตรากฎหมายและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น
จากกฎหมาย

ในส่วนที่ 1 ของรายงานการวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย มีประเด็นในการ
พิจารณาตามหลักการในมาตรา 17 แห่งพระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดท าร่างกฎหมายฯ โดยจะอยู่ใน
รูปแบบของค าถาม โดยมีจ านวนทั้งหมด 8 ข้อ โดยแบ่งเป็นสองส่วนย่อย ได้แก่ ส่วนการรายงานส่วนการ

ตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย จะเป็นค าถามในข้อ 1-5 และ ส่วนการรายงานส่วนการวิเคราะห์
ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมาย จะเป็นค าถามในข้อ 6-8 โดยมีรายละเอียด ดังนี้

2.2.2.1.1 การรายงานส่วนการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย

มาตรา 12 และมาตรา 17 (1) และ (2) แห่งพระราชบัญญัติหลักเกณฑ์การจัดท า
ร่างกฎหมายฯ ซึ่งก าหนดให้หน่วยงานของรัฐต้องวิเคราะห์และแสดงข้อมูลเหตุผลความจ าเป็นที่ต้องตรา
กฎหมายและพิจารณาความซ้ าซ้อนกับกฎหมายอื่นที่มีอยู่ในปัจจุบัน โดยจะเริ่มจากการให้หน่วยงาน (1) ระบุ

ขอบเขตและสภาพของปัญหาที่ต้องการจะแก้ไข (2) ก าหนดวัตถุประสงค์ในการแทรกแซง (3) ตรวจสอบว่าใน
ปัจจุบันมีการด าเนินการเกี่ยวกับปัญหาดังกล่าวอย่างไรบ้าง (4) การรับฟังความคิดเห็นของผู้เกี่ยวข้อง และ
(5) การพิจารณาความซ้ าซ้อนระหว่างมาตรการทางกฎหมายที่จะเสนอขึ้นใหม่และข้อกฎหมายที่มีอยู่แล้วใน
ปัจจุบัน ซึ่งการส ารวจสิ่งเหล่านี้สามารถกระท าผ่านค าถามข้อที่ 1-5 ดังต่อไปนี้