Page 45 - kpiebook65020

6

รายงานการวิจัยฉบับสมบูรณ์
โครงการวิจัยเรื่อง “องค์ความรู้และเครื่องมือส าหรับการตรวจสอบความจ าเป็นในการตรากฎหมาย”

เดียวเท่านั้นแต่อาจมีลักษณะส่งเสริมชีวิตความเป็นอยู่และเสรีภาพของประชาชนได้ด้วยเช่นกัน เช่น
กฎปกป้องคุ้มครองผู้บริโภค หรือการออกใบอนุญาตของรัฐให้ประชาชนสามารถมีอิสระในการด าเนินการ
บางอย่างได้ ยิ่งไปกว่านั้นหากเราขยายความหมายของค าว่ากฎออกไปให้กว้างที่สุด เราจะพบว่าแล้วกฎไม่
จ าเป็นจะต้องออกโดยหน่วยงานของรัฐและแท้จริงแล้วในชีวิตประจ าวัน เราต่างพบเจอกฎอยู่ตลอดเวลา ไม่ว่า

จะเป็นการจูงมือเด็กข้ามถนน การให้ค าแนะน าและเสนอแนะกับงานของเพื่อนร่วมงาน การกล่าวชื่นชมผู้อยู่ใต้
1
บังคับบัญชาหรือการให้ความช่วยเหลือเมื่อได้รับการร้องขอ โดยสรุปแล้วกฎเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้
ชีวิตประจ าวันของเราด าเนินไปได้อย่างมีประสิทธิสูงสุด

2
แม้ในทางทฤษฎีจะยังไม่มีการให้ความหมายของกฎที่ชัดเจน และยังไม่มีการแบ่งแยกกฎออกจาก
กฎหมายอย่างเด็ดขาด อีกทั้งในบางครั้งยังมีการใช้ค าว่า กฎและกฎหมายควบคู่กันไป ทฤษฎีการออกกฎ

อธิบายถึงความหมายของกฎไว้คร่าว ๆ ว่า กฎนั้นเป็นกฎหมายที่ออกโดยรัฐหรือหน่วยงานของรัฐ แต่ไม่ได้มี
จุดมุ่งหมายเพื่อลงโทษพฤติกรรมอันไม่เหมาะสมอย่างกฎหมายอาญาและไม่ได้มีวัตถุประสงค์เรียกเก็บ
ทรัพยากรบางอย่างเพื่อสร้างความเท่าเทียมอย่างกฎหมายภาษี กฎมีการบังคับใช้ผ่านการให้แรงจูงใจหรือ
3
บทลงโทษที่มักไม่รุนแรงเท่าโทษตามกฎหมายอาญา และมีลักษณะที่คล้ายคลึงกับนโยบายสาธารณะซึ่ง
4
หมายถึง การตัดสินใจ กรอบหรือแนวด าเนินกิจกรรม การกระท าหรือกิจกรรมที่รัฐจัดขึ้น
2.1.1.2 เมื่อไหร่จึงต้องออกกฎ

จากที่กล่าวมาข้างต้น กฎนั้นถูกมองว่ามีลักษณะที่เป็นนโยบายอย่างหนึ่งที่ออกและบังคับใช้
โดยรัฐ มีวัตถุประสงค์เพื่อช่วยให้การด าเนินชีวิตของผู้คนในสังคมเป็นไปอย่างเรียบร้อยและมีประสิทธิภาพ
โดยกฎจะถูกบังคับใช้ผ่านการสร้างแรงจูงใจหรือหากมีการลงโทษก็มักไม่ใช่โทษที่รุนแรงอย่างกฎหมายอาญา

การออกกฎนั้นจะช่วยให้คุณภาพชีวิตและความเป็นอยู่ของผู้คนในสังคมพัฒนาไปในทางที่ดีขึ้น การออกกฎที่
ไม่เพียงพออาจส่งผลทางลบแก่คุณภาพชีวิตของประชาชนแต่ในขณะเดียวกัน การออกกฎที่มากเกินไปก็อาจ
สร้างภาระให้ประชาชนต้องปฏิบัติตามและเป็นการละเมิดเสรีภาพในการด าเนินชีวิตของประชาชนชนอีกด้วย
จะสังเกตได้ว่าเป้าหมายที่ส าคัญที่สุดในการออกกฎคือ การเพิ่มสาธารณะประโยชน์ (Public Interest) ให้กับผู้

ที่ต้องท าตามกฎ ดังนั้น ทุกครั้งที่มีการออกกฎ ผู้ออกกฎจ าเป็นที่จะต้องศึกษาให้ดีก่อนเสมอว่าการออกกฎจะ
น าไปสู่การเพิ่มประโยชน์ให้แก่ประชาชนในสังคมหรือไม่

หลักการทางเศรษฐศาสตร์ข้างต้นได้รับการรับรองตามบทบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย
พุธศักราช 2560 มาตรา 40 ระบุว่า “บุคคลย่อมมีเสรีภาพในการประกอบอาชีพ การจ ากัดเสรีภาพตามวรรค

หนึ่งจะกระท ามิได้ เว้นแต่โดยอาศัยอ านาจตามบทบัญญัติแห่งกฎหมาย ที่ตราขึ้นเพื่อรักษาความมั่นคงหรือ
เศรษฐกิจของประเทศ การแข่งขันอย่างเป็นธรรม การป้องกัน หรือขจัดการกีดกันหรือการผูกขาด การ

1 Peter Drahos, Regulatory Theory: Foundations and Applications, (Melbourne: ANU Press, 2017).
2 Stephen G. Breyer, Regulation and Its Reform, (New Haven: Harvard University Press, 1982).
3 Adler, “Matthew “Regulatory Theory” in A Companion to Philosophy of Law and Legal Theory,” by
Dannis Paterson, (London: Blackwell Publishing, 2010).
4
ศุภชัย ยาวะประภาษ และปิยากร หวังมหาพร, “พัฒนาการของรัฐประศาสนศาสตร์ไทย : เหลียวหลังเพื่อแลหน้า,” ใน รัฐ
ประศาสนศาสตร์ในประเทศไทย การเปลี่ยนแปลง การพัฒนา และทิศทาง : เนื่องในโอกาสครบรอบ 60 ปีแห่งการสถาปนา
คณะรัฐประศาสนศาสตร์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, (กรุงเทพฯ : คณะรัฐประศาสนศาสตร์, 2558), น.58.